День: 08.03.2023

Главный советник Госдепартамента США по переговорам на Кавказе Луис Боно завершил свой визит в регион, встретившись с президентом Ильхамом Алиевым в Баку и премьер-министром Николом Пашиняном в Ереване и обменявшись мнениями. По окончании встреч Боно выразил мнение, что «мы хотим, чтобы Азербайджан и Армения сами подготовили текст мирного договора». Боно считает, что положительный результат будет достигнут в результате прямого диалога: «Потому что любой долгосрочный, устойчивый и сбалансированный мир возможен только при усилиях обеих сторон».

Вашингтон, говоря языком Боно, предложил расширить диалог между Баку и Ереваном без посредников. На данный момент есть 3 посредника. Это Москва, Брюссель и Вашингтон. Переговоры идут уже два года в разных форматах, но результата нет. Новейшая история показывает, что прямые переговоры не приводили к краткосрочным и долгосрочным решениям различных конфликтов. В большинстве случаев беспристрастные посредники играют важную роль в разрешении конфликтов. Например, напряженность между Сербией и Косово продолжается годами. Прямые контакты не увенчались успехом. Между этими двумя есть два основных посредника – Вашингтон и Брюссель. В настоящее время и Косово, и Сербия находятся на грани согласия с планом урегулирования ЕС. Если будет мир, они оба станут членами Европейского Союза.

Тем не менее, американский дипломат не видит никакого вреда в прямом диалоге между Азербайджаном и Арменией. Обе стороны могут сформировать постоянную рабочую группу, и эта группа может постоянно обсуждать различные вопросы в Тбилиси. Это может положительно сказаться на общем результате.

Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaar “APA” agentliyinə müsahibəsində xeyli mətləbə toxunub, onlardan ikisini vurğulamaq zəruridir.

Birincisi, Avropa İttifaqının təmsilçisi Laçın yolunda nələrin daşınması ilə bağlı şəffaflığın təmin olunması ideyasının tamamilə legitim olduğunu bildirib: “Biz Laçın yolundan gərginliyi daha da artıran məhsulların daşınmasını, hər hansı hərbi və ya qeyri-qanuni məqsədlər üçün istifadə olunmasını istəmirik. Şəffaflıq tamamilə qanunidir”. ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Lui Bono da Bakıda İlham Əliyevdən görüşdən sonra təxminən eyni fikri söyləmişdi. Başqa sözlə Azərbaycanın Laçın yolunda nəzarət-buraxılış postunun yaradılmasına Brüssel və Vaşinqton etiraz etmir, bunu Azərbaycanın təbii hüququ sayır.

İkincisi, Avropa İttifaqının təmsilçisi “Qafqazdakı proseslə bağlı Rusiya rəsmiləri ilə təmasınız varmı” sualına müsbət cavab verib: “Mənim bir neçə həftə əvvəl Rusiyanın nazir müavini Qaluzinlə telefon danışığım olub, Rusiyanın xüsusi nümayəndəsi İqor Xovayevlə də görüşmüşəm, hətta 2022-ci ilin sentyabrında Moskvada olmuşam, bu barədə də müzakirələr aparmışam. Yəni təmaslar var”.

Klaarın bu cavabı niyə diqqəti çəkib? Çünki Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov və onun danışmanı Mariya Zaxarova dayanmadan “Avropa İttifaqı Cənubi Qafqazda müəammalı fəaliyyətlə məşğuldur”, “Brüssel bölgədə Rusiyanı sıxışdırmaq istəyir” kimi fikirlər səsləndirirlər. Halbuki, Klaarın sözlərindən anlaşılır ki, Avropa İttifaqı Ukraynaya qarşı işğalçı müharibə aparmasına görə Rusiyaya qarşı sərt sanksiyalar tətbiq etməsinə baxmayaraq, Azərbaycan-Ermənistan arasında vasitəçiliyi ilə bağlı Moskvanı mütəmadi məlumatıandırır. Lavrov və Zaxarova isə bu vaxta qədər Brüsselin bu məsələylə bağlı onlarla təmaslarına dair bir cümlə işlətməyiblər.