Gün: 16 Şubat 2023

Rusiya və Azərbaycan prezidentləri Vladimir Putinlə İlham Əliyevin telefonla danışdığı günün sabahısı Ukrayna dövlət başçısı Volodimir Zelenski azərbaycanlı həmkarına zəng edib. Zelenski ölkəsinin ərazi bütövlüyü və suverenliyinə verdiyi dəstəyə və göstərilən humanitar yardımlara görə prezident İlham Əliyevə təşəkkürünü bildirib. Söhbət zamanı dövlət başçıları beynəlxalq platformalarda əməkdaşlıq məsələsini də müzakirə ediblər. Zelenski Bakıya bu zəngi ilə İlham Əliyevə minnətdar olmaqla yanaşı Putinə belə bir mesaj da göndərib ki, Rusiya rəsmilərinin sözdə strateji tərəfdaş adlandırdığı Azərbaycan Ukraynanın ərazi bütövlüyünü sözdə və əməldə dəstəkləyir. Volodimir Zelenski bu gün Rusiyanın sözdə strateji tərəfdaş adlandırdığı Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayevə də zəng edərək iki ölkə arasında humanitar əlaqələri müzakirə ediblər. Rusiyaya qonşu olan ölkələr işğalın və imperiya sərhədlərinin genişlənməsinin əleyhinədirlər.

ABD kaynaklarına göre, El Kaide lideri Ayman el-Zevahiri'nin Afganistan'ın başkenti Kabil'de düzenlenen hava saldırısında öldürülmesinden altı ay sonra, terör örgütünün liderliği İran'daki halefi Seyfü'l-Adil'e geçti. Bu kişi, daha sonra bir terör örgütüne katılmış eski bir Mısır özel kuvvetler subayı, çeşitli yerlerde kapsamlı harekât tecrübesine sahip yetenekli bir komutandır.

Tahran, El Kaide ile bağlantıları hakkındaki bilgileri her zaman yalanladı. Ancak çeşitli ülkelerin istihbarat servisleri ellerindeki gerçeklere dayanarak İran ile "El Kaide" arasında işbirliği olduğunu belirtiyor. Neden? Tahran, "düşmanımın düşmanı dostum değil, ortağımdır" ilkesinden hareket edebilir. Eğer "El Kaide" Batılı ülkeleri, özellikle ABD'yi hedef seçmişse bu Tahran'ın da çıkarınadır. Tahran, ABD'nin roket saldırısında hayatını kaybeden İslam Devrim Muhafızları Ordusu komutanı Kasım Süleymani'nin intikamını başkaları üzerinden almak isteyebilir. Akademisyen Ziya Bünyadov cinayetini düzenleyen kişinin 26 yıldır İran'da saklandığına dair medyada yayılan bilgiler de birçok şeyi gösteriyor.

Ermənistan hökumətinin Bakıya göndərdiyi sülh sazişinin mətnində yenə Qarabağla bağlı bənd varsa, bu dəfə də heç nə alınmayacaq. Paşinyan mətni Bakıya göndərdikdən sonra Münhen Təhlükəsizlik Konfransına gedəcək və orada özünü “sülhpərvər” kimi göstərməyə çalışacaq. Paşinyanın Münhendə arqumenti bu olacaq ki, “sülh təkliflərinə” Bakıdan cavab gözləyir. Təsadüfi deyil ki, İrəvan mətni keçmiş həmsədr dövlətlərə – ABŞ, Fransa və Rusiyaya da göndərib. Paşinyan beynəlxalq aləmin diqqətini cəlb etmək məqsədilə başqa bir hiyləyə də əl atıb, “Qarabağın təhlükəsizliyi beynəlxalq təminat altında olmalıdır” fikrini yaymağa başlayıblar. Paşinyana və beynəlxalq aləmə hər dəfə anlatmaq lazımdır ki, Qarabağda separatçılar tərksilah olunmayana və bölgədə Azərbaycan qanunlarının tətbiqi təmin edilməyənə qədər təhlükəsizlik məsələlərinə baxılmayacaq.

Ukraynaya qarşı müharibədə İran silahlarından yalnız Rusiya ordusu istifadə etmir. Ukrayna ordusuna da İran silahları göndəriləcək. Ancaq bu dəfə silahları göndərən Tehran olmayacaq. Deməli, İran savaşın davam etdiyi Yəməndəki tərəfdaş qruplara illərdir gizli yollarla silah və sursat göndərib. ABŞ bunların bir hissəsini Yəmənin dəniz limanlarında ələ keçirib. Söhbət minlərlə tüfəngdən, milyonlarla patrondan və tank əleyhinə minalardan gedir. Bunlar Amerikaya lazım deyil, ancaq Ukrayna ordusuna istənilən təhcizat faydalıdır. Ona görə də Vaşinqton ələ keçirdiyi İran silah və sursatlarını Ukraynaya göndərməyi planlaşdırır, sadəcə bunun üçün Ağ Ev Konqresin razılığını almalıdır.

Bu arada, Səudiyyə Ərəbistanın paytaxtı Ər-Riyadda ABŞ-la ərəb ölkələrinin diplomatları arasında məsləhətləşmələr keçirilib. Amerikalı diplomatlar ərəb həmkarlarına İran təhlükəsi barədə əlavə məlumat veriblər, onu da deyiblər ki, İranın Rusiyaya verdiyi pilotsuz uçuş aparatları gələcəkdə ərəb ölkələri üçün təhlükə mənbəyinə çevriləcək. Bu xəbərdarlığa qədər də İran bölgədəki müttəfiq silahlı qruplar vasitəsilə ərəb ölkələrinin bir qismini hədəf götürüb. İran istehsalı olan dronlar Yəmən üzərindən Səudiyyə Ərəbistanının neft emalı zavodlarına zərbələr endirmişdi. İranın pilotsuz uçuş aparatlarının istifadə trayektoriyası genişlənib. Ona görə də İrana qonşu ölkələrin hava məkanlarını gücləndirməsi vacibdir.