Month: January 2023

Tehranın Türkiyənin Qırmızı Aypara Cəmiyyətinin Cənubi Azərbaycanda – Xoyda baş verən zəlzələ nəticəsində zərərçəkənlərə yardımla bağlı kömək təklifini qəbul etməyəcəyi gözlənilən idi. Tehran Türkiyənin və Azərbaycanın insani yardımını özü üçün təhlükə kimi görür. Yəqin hesab edirlər ki, qonşu dövlətlərin yardımı mərkəzi hakimiyyətin zəifliyini nümayiş etdirəcək. Onsuz da İranın dövlət qurumları ya bacarıqsızlıqlarından, ya da bilərəkdən zəlzələ nəticəsində evləri dağılan, ərzaq çatışmazlığı yaşayan və soyuqdan əziyyət çəkən vətəndaşlarına yardım etməyə tələsmirlər, başqalarına da yardıma imkan vermirlər. Bu bir daha İrandakı rejimin vəətndaşlarına qeyri-insani münasibətindən xəbər verir. Zəlzələ baş verən ərazi Azərbaycan və Türkiyəyə yaxındır, normal dövlət qonşularının yardımına etiraz etməməliydi.

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan yenə telefona sarılıb, bu gün Rusiya prezident Vladimir Putinlə telefonla danışıb. Mövzu bəllidir. Paşinyan artıq necənci dəfədir Putinə Laçın yolunun “açılması” və Rusiyanın bu istiqamətdə gərəkli addımlar atması vacibliyini vurğulayıb. Putin Paşinyanı yola verməklə məşğuldur. “Ermənistan KTMT təlimlərində iştirak etməyəcək”, “Rusiyanın Ermənistandakı hərbi varlığı təhdiddir” deyən Paşinyanın xahişini Putin niyə yerinə yetirməlidir? Putin Ukraynada genişmiqyaslı hücum hazırlayır, o cümlədən İsrailin İrana zərbələr endirməsi də Kremli sahibini düşündürüb. Kreml sahibinin fikri başqa yerdədir. Rusiyanın nəqliyyat vasitəsiləri Laçın yolundan istədikləri kimi istifadə edirlər, başqa məsələlər onları maraqlandırmır.

Armenian officials turned the state of Qatar to the waterway. In the summer of last year, the Prime Minister of Armenia Nikol Pashinyan visited Qatar, today the Speaker of the Armenian Parliament Simonyan Alen Simonyan stayed in the Arab state for 3 days. Araik Arutunyan, chief of staff of the Prime Minister of Armenia, has also visited Qatar. Arutunyan discussed the implementation of agreements and agreements signed between Armenia and Qatar in Doha.

Prime Minister Nikol Pashinyan is doing everything he can to ensure that the emir of Qatar visits Armenia. Another detail caught my attention during Araik Arutunyan's visit to Qatar. So, Araik Arutunyan was on the famous TV channel "Al Jazeera" and discussed the topics of this channel's coverage of regional events. Apparently, Araik Arutunyan asked the channel's management to consider Armenia's position when covering the events.

Rusiyanın dövlət televiziya kanallarında monoloq hakimdir, qonaqların əksəriyyəti Kremlin siyasətini dəstəkləməlidir. Kremlin əsas ruporu – aparıcı Vladimir Solovyov məhz bu istiqamətdə fəaliyyət göstərir. Solovyov Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəyə başlamadan əvvəl də Kiyevi aşağılayır, qonaqlarından da bunu tələb edirdi. Solovyov xarici ölkələrdən də çağırdığı qonaqları xüsusi seçirdi. Misal üçün İsrailin keçmiş deputatı və siyasi eksperti Yakov Kedmi Solovyovun proqramında uzun müddət Kremlin siyasətinə etiraz etmirdi. Ancaq son vaxtlar Kedmi ilə Solovyov arasında fikir ayrılıqları yaranıb. Bu təbiidir. Solovyov Kremlin işğalçı siyasətinin qatı təbliğatçısıdır, Kedmi isə İsrailin maraqlarını əsas tutur. Rusiya və İsrail maraqları isə tərs düşməyə başlayıb. Solovyov İrana qarşı hücumları pisləyəcəksə, Kedmi bunun tərsini əsaslandıracaq. Solovyovun “Kiyev faşist rejimidir” nağılları da qonaqları bezdirib.

Dövlətlər nüvə silahından təhlükəsizlik sığortası kimi istifadə edirlər. Nüvə silahını ilk əldə edən ölkə 1945-ci ildə ABŞ olub. Əgər SSRİ ABŞ-dan bir neçə il sonra nüvə silahı əldə etməsəydi, iki ölkə arasında “soyuq müharibə” nüvə müharibəsinə  çevrilə bilərdi. Hər ikisində nüvə silahının varlığı böyük müharibənin qarşısını aldı.

SSRİ dağıldıqdan sonra Ukrayna nüvə silahından Rusiyanın xeyrinə imtina etməsəydi, Kreml sahibi Krımı ilhaq etməyə və Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəyə başlamağa risq etməzdi. Hindistanla Pakistan nüvə silahına malik olduqlarını eyni gündə açıqladılar. Nüvə silahı bu iki dövləti bir-biri ilə böyük müharibədən çəkindirən amildir. Doğrudur, Çin və Hindistan sərhədin dağlıq hissələrində ara-sıra gərginlik yaşayırlar. Ancaq hər ikisinin nüvə silahı olmasaydı, toqquşmanın miqyası daha böyük olacaqdı. Şimali Koreya uzun illərdir nüvə başlıqlı raketlərin istehsalıyla məşğuldur. Bu təhlükə Cənubi Koreyanı da nüvə silahına malik olmaq fikrini gücləndirib.

İran rəsmiləri və din xadimləri nüvə silahının İslama zidd olduğunu vurğulasalar da, uranı zənginləşdirməklə məşğuldurlar. Məqsəd nüvə silahına yiyələnməkdir. Ona görə də İsrail tələsir. İran nüvə silahı əldə etdikdən sonra bu ölkə ilə müharibə hamı üçün təhlükəli olacaq.

Experts close to the Kremlin claim that Washington encouraged Israel to strike Iran. As an example, they pointed to the visits of William Burns, the head of the US Central Intelligence Agency, and Jack Sullivan, the national security adviser of the US president, to Israel. Probably, the Kremlin believed that Washington's main goal was to stop Iran's export of drones to Russia. In fact, Israel has also struck a company that produces unmanned aerial vehicles in Iran. This has not raised questions in the Kremlin. Because Israel is worried about Iran's nuclear activities, and normally those centers should have been targeted. However, the nuclear centers were not attacked, the centers supplying Russia with drones and military ammunition were targeted. This created a suspicion in the Kremlin that the attack was carried out either on the instructions of Washington, or that the attack drones belonged to America.

İsrail rəsmiləri İrana zərbə endirəcəklərini heç zaman istisna etməyiblər. Tel-Əviv arqumentini iki amillə izah edir. Birincisi, İran nüvə çalışmalarından əl çəkməyib. İkincisi, İran İsraili hədəf alan regional terrorçu qruplaşmaları maliyyələşdirir və silahlandırır. Bu iki amil İsrail təhlükəsizliyi üçün ciddi təhdid mənbəyi sayılır. Bunun nəticəsi olaraq İsrail yanvarın 29-da gecə saatlarında İran ərazisinə zərbələr endirib. Bu zərbələr ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Uilyam Börnsün İsrailə səfər ərəfəsinə təsadaf edib. Böyük ehtimalla bu zərbələr ABŞ-la razılaşdırılıb. Təsadüfi deyil ki, ABŞ prezidenti Co Bayden son açıqlamalarında İranla qarşıdurmanın baş verəcəyini istisna etməyib.

İsrail Təbriz yaxınlığındakı dron zavodunu, İsfahandakı hərbi müəssisəni və Malard şəhərinfəki hərbi təhcizat anbarını vurub. Tehran İsrailə qarşı cavab aksiyası həyata keçirməyə çalışacaq. İsrail İran raketlərini havada neytrallaşdıracaq. İranın birbaşa İsrailə əli çatmayacaq. Ona görə yenə maliyyələşdirdiyi və silahlandırdığı qrupları hərəkətə gətirəcək. Aydındır ki, İsrail bu hücumdan sonra təhlükəsizlik tədbirlərini daha da artıracaq. Regional qarşıdurmanın yeni mərhələsinə qədəm qoyuruq.

ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə müavini Keren Donfrid deyib ki, Moskva və Tehranın Cənubi Qafqaz regionunda fəallığı təşviş doğurur. Onun sözlərinə görə, Qarabağdakı Rusiya sülhməramlıları proseslərdə konstruktiv rol oynamırlar: “İran isə Cənubi Qafqazda siyasi, hərbi və iqtisadi rolunu fəal şəkildə genişləndirməyə çalışır”.

Amerikalı diplomat haqlıdır, sadəcə onun sonrakı “Rusiya və İranın regional fəaliyyəti Ermənistan-Azərbaycan sülh prosesinə daha çox töhfə verməlidir” tövsiyyə xarakterli cümləsi ilk söylədiklərinə uyğun gəlmir. Keren Donfridin söylədiyi kimi Rusiya və İran Cənubi Qafqazda konstruktiv rol oynamırlarsa, bu iki ölkə sülh prosesinə necə töhvə verə bilər? Ancaq amerikalı diplomatın bu cümləsindən o da aydın olur ki, Vaşinqton Parisdən fərqli olaraq Ermənistan-Azərbaycan sülh prosesində Rusiyanı əvəz etməyə iddialı deyil. Bizə də o lazımdır ki, Rusiya hərbi kontingentini Qarabağdan yola saldıqdan sonra rusiyalı hərbçilərin yerini doldurmaq barədə kimsə düşünməsin.