Month: January 2023

The protest action on Lachin Road is approaching its first month. Although the Armenian authorities, Armenian separatists and the Armenian lobby in the world tried with all their might to put pressure on Azerbaijan by various state and international organizations due to the action on the road, they did not get results, even though they spread misinformation such as "the road is closed", "our patients are left without medicine", "Armenians of Karabakh are hungry". The efforts of French political circles against Azerbaijan did not work either.

The main goal of the action is to enable monitoring in occupied gold and copper deposits. This has not been achieved. In such a case, the question "how long will the action last" has become relevant. This question has several answer options:

First option: Armenian separatists in Karabakh are forced to monitor Azerbaijani officials in gold and copper deposits. In this case, Azerbaijani officials monitor the deposits and the protest on the road is stopped. However, the problem will not end with monitoring, the subject of state control of the fields and the obtained income will become relevant.

Second option: Armenian separatists in Karabakh do not allow the monitoring of Azerbaijani officials, and the protest continues indefinitely.

Third option: The goal of Azerbaijan is not only the monitoring of deposits. Another goal is to take control of the road connecting Armenia and Karabakh. After a while, if the environmentalists' protest is stopped, instead of the activists, the Azerbaijani military will set up a post on that part of the road and start checking the vehicles entering and leaving Karabakh. This does not contradict the statement of November 9, 2020, the road is not closed, it is controlled within the territorial integrity and sovereignty of Azerbaijan.

"Atlas" Research Center

Şotlandiyada müstəqillik haqqında referendum 2014-cü ilin sentyabr ayında keçirilib. Referendumun nəticəsinə görə şotlandiyalıların yarıdan çoxu müstəqlliyə deyil, Böyük Britaniyanın tərkibində qalmağa səs veriblər. Buna baxmayaraq, Şotlandiyada millətçi qruplar müstəqillik ideyasından imtina etməyiblər. Böyük Britaniyanın Avropa İttifaqından ayrılması bir qrup şotlandiyalının xoşuna gəlməyib.

Şotlandiya millətçiləri yeni referendum tələb edirlər. Böyük Britaniyada ehtiyat edirlər ki, yeni referendumda nəticə fərqli ola bilər və Şotlandiya əhalisinin yarıdan çoxu bu dəfə müstəqilliyə səs verə bilər. London başqa bir amildən də ehtiyat edir.

Şotlandiya müstəqillik qazanarsa Rusiya və Çin bundan öz məqsədləri üçün istifadə edəcəklər. Bəzi ingilis ekspertlərin sözlərinə görə, Şotlandiya müstəqllik qazandıqdan sonra böyük şirkətlər Şotlandiyanı tərk edəcəklər. Bu halda Şotlandiyanın iqtisadi dəstəyə və kreditlərə ehtiyacı olacaq. Rusiya və Çin Avropada yeni tərəfdaş qazanmaq üçün Şotlandiyaya iqtisadi dəstək vədi verəcəklər. Moskva və Pekin Qərbin müxtəlif sanksiyaları ilə üz-üzədirlər. Buna baxmayaraq, həm Rusiyanın, həm də Çinin kifayət qədər maliyyə resursları var və onlar bu resurslarla tərəfdaşlarının sayını artırmaq istəyirlər. Buna görə də Moskva və Pekin diqqətlərini müstəqil Şotlandiyaya yönəldəcəklər.

London Şotlandiyanın müstəqilliyinin əleyhinədir və yeni referendum istəmir. Ancaq Böyük Britaniyada müxtəlif ssenarilər barədə düşünür və təhlükələrlə üzləşməməyə çalışırlar. Belə bir təhlükədən biri Putin Rusiyası və kommunist Çinin tərəfdaşı ilə qonşu olmaqdır.

"Atlas" Research Center

Qərb ölkələrinin və Ukraynanın kəşfiyyat strukturları tez-tez belə xəbərlər yayırlar ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin ağır xəstədir və o yaxın müddətdə ölə bilər.

Bu xəbərlər Rusiyanın hakim strukturları içərisində fikir ayrılığı yaratmaq məqsədilə yayıla bilər. Putinin xəstə olması xəbərləri psixoloji savaşın tərkib hissəsidir. Ancaq Putinin xəstəliyi ilə bağlı xəbərlər həqiqətə uyğun da ola bilər. Putin ölərsə Rusiya ətrafında hadisələr necə inkişaf edəcək, bunun Ukraynadakı müharibəyə hər hansı təsiri olacaqmı? Putinin ölümü Rusiyanın Cənubi Qafqaz siyasətini dəyişə bilərmi?

Putin sağlığıyla bağlı ciddi problemlərin olduğunu anlayarsa özünə varis seçməyə tələsəcək. O elə bir varis seçmək istəyəcək ki, həmin şəxs Ukrayna ilə müharibəni davam etdirsin. Ancaq Putinin problemi ondadır ki, o Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəni intiqam hissi ilə başlayıb. Rusiya hakimiyyətinəki ən mühafizəkar siyasətçilərdən biri  Putinin yerinə keçərsə onun qədər müharibəni əzmlə davam etdirə bilməyəcək. Çünki Rusiya cəmiyyətinin böyük hissəsi Putinin müharibəsinə dəstəyini davam etdirirsə, bu o demək deyil ki, yeni Kreml sahibinin də müharibə strategiyasını dəstəkləyəcək. Həmin şəxs Rusiya cəmiyyətində Putin qədər məşhur olmayacaq. Digər tərəfdən Kremləki məcburi yerdəyişmə Ukrayna ordusunu daha böyük əks-hücumlara həvəsləndirəcək. Ona görə də böyük ehtimalla Putinin yerinə gələn istənilən şəxs bir müddətdən sonra Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəni dayandırmaq məcburiyyətində qalacaq. Ancaq Ukrayna üçün bu azdır, Kremlin yeni sahibindən işğal edilən torpaqlardan, o cümlədən Krımdan çıxmaq tələb ediləcək.

Putinin ağır xəstəliyi Rusiyanın Cənubi Qafqaz siyasətinə də təsir edəcək. Rusiya hərbi kontingenti 2025-ci ilə qədər Qarabağda qalacaq. Azərbaycan həmin müddətdən sonra Rusiya hərbi kontingentinin Qarabağı tərk etməsini istəyəcək. Vladimir Putin Rusiya hərbi kontingentinin Qarabağda qalma müddətini uzatmaq istəyir. Bu Azərbaycanın təhlükəsizlik maraqlarına cavab vermir. Əgər Putin xəstələnərsə və onun yerinə başqa siyasətçi Rusiya prezidenti təyin olunarsa bu rəsmi Bakının manevr imkanlarını artıracaq. Rəsmi Bakı Rusiyanın yeni prezidentindən 2020-ci il 9 noyabr bəyanatına riayət etməsini, Rusiya hərbi kontingentinin Qarabağdan çıxarılmasını tələb edəcək.

"Atlas" Research Center

Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Pekinin Türkiyənin Çindəki səfirinin uyğurların yaşadığı Sincan əyalətinə səfərinə 5 ildir icazə vermədiyini və bunun iki dövlət arasındakı əlaqələrə mənfi təsirini etiraf edib. Mövlüd Çavuşoğlu bu barədə ilin yekunlarıyla bağlı keçirdiyi mətbuat konfransında deyib. Çavuşoğlu Pekinin Türkiyədən bir heyətin uyğurların yaşadığı bölgəyə səfər edəcəyini vədini xatırladıb, ancaq Çin hakimiyyəti bu vədini yerinə yetirməyib.

Çavuşoğlu Pekinin uyğur məsələsinə Ankaranın narahatlığı səbəbindən Türkiyə – Çin əlaqələrinin zədələndiyini bildirib. Çavuşoğlu bildirib ki, Pekin daima Türkiyədə yaşayan uyğurların ekstradisiyasını tələb edir. “Biz bu cür tələbləri yerinə yetirmirik” deyən Türkiyənin xarici işlər naziri bildirib ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Haqları Şurasının uyğurlarla bağlı 48 səhifəlik hesabatında Sincanda kütləvi həbslərin işgəncə, cinsi zorakılıq, məcburi əmək, məcburi abort və sterilizasiya ilə yadda qaldığını müəyyən edib. Çavuşoğlu insan haqları pozuntularını ortaya qoyan həmin hesabata Ankaranın reaksiya verdiyini söyləyib.

Xarici işlər naziri bildirib ki, Türkiyə Çinlə şəffaf şəkildə əməkdaşlıq etmək istəyir: “Niyə biz Çinin təbliğat vasitəsinə çevrilməliyik? Biz əməkdaşlıq etmək istəyirik, buna siyasi məsələ kimi baxmırıq. Biz qəti şəkildə Çin əleyhinə deyilik. Biz həmişə demişik ki, “vahid Çin” konsepsiyasını dəstəkləyirik”.

Şərqi Türküstanın mühacirətdəki hökuməti Türkiyə hökumətini uyğurların həbsini və deportasiyasını dayandırmağa və Çinlə bu məsələdə əməkdaşlığa son qoymağa çağırıb. Şərqi Türküstanın mühacirətdəki hökuməti Vaşinqtonda qurulub. Qurum Şərqi Türküstan xalqını beynəlxalq səhnədə təmsil edir.

Beləliklə, Türkiyə ilə Çin arasındakı münasibətlərdə mübahisə yaradan əsas bənd uyğurlarla bağlıdır. Pekin uyğurları assimilyasiya siyasətini davam etdirir, “əmək düşərgələri” praktikasından imtina etmir. Pekinin bu siyasəti Ankaranın narazılığına səbəb olur. Digər tərəfdən Türkiyədə yaşayan uyğurlar Ankaranın Pekinlə münasibətlərinə yenidən baxmasını tələb edirlər. Türkiyədə hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının müttəfiqi Milliyətçi Hərəkat Partiyasıdır. Bu partiya dünyanın müxtəlif ölkələrində türklərin problemlərinə həssas yanaşır. Hakim partiya bunu nəzərə almaq məcburiyyətindədir.

"Atlas" Research Center

The publication of the International Crisis Group forecast report by the Armenian websites that the tension between Azerbaijan and Armenia will continue this year is a clear proof that the Armenian separatists and their supporters are in a desperate situation.

Firstly, the authors of the report wrote that the new war between Azerbaijan and Armenia will be no less dramatic than the war of 2020, and the winner will be Azerbaijan again.

Second, the authors of the report wrote that Azerbaijan has increased its military power in the last two years, the military alliance with Turkey has strengthened, while the military equipment of the Armenian army has weakened, and Iravan could not get what it wanted from Russia. The main reason for this is that military equipment is needed by Russia itself, which is waging an aggressive war in Ukraine.

thirdly, the authors of the report drew attention to another factor working in favor of Azerbaijan: Europe needs Azerbaijani gas. In other words, the authors of the report wanted to say that Europe will not prevent Azerbaijan from reaching its new goals.

When writing about the Azerbaijan-Armenia conflict, the authors of the report often referred to the war in Ukraine. This means that the world's attention is on Ukraine, and if Azerbaijan continues to oppress Armenia, it will not cause a serious reaction from the international world.

The International Crisis Group report echoes what is happening today. In September 2022, the Azerbaijani army took control of the strategic heights on the contact line with Armenia. Armenian authorities asked for support from Russia and Western countries. Russia and the Collective Security Treaty Organization did not interfere in the issue, Armenian politicians and Armenian society were disappointed. Azerbaijani activists started a protest action on the road connecting Armenia and Karabakh. Armenia again asked for support from Russia and Western countries. The result is still the same, Yerevan tried to pass a resolution against Azerbaijan in the UN Security Council with the help of France, but it failed. Azerbaijan's partners among the permanent and non-permanent members of the UN Security Council did not allow France to discuss the resolution against Azerbaijan.

In such a situation, Armenia has no hope, the only alternative is to recognize the territorial integrity of Azerbaijan and Karabakh as the territory of Azerbaijan and sign a peace agreement under these conditions. But brains poisoned by separatism do not allow this yet.

"Atlas" Research Center

Çin yeni ilə mühüm dəyişikliklə daxil olub. Çinin yeni xarici işlər naziri bu ölkənin ABŞ-dakı səfiri Qin Qanq təyin olunub. Bu proqnozlaşdırılan qərar idi. Çünki Qin Qanq hələ oktyabr ayında Çin Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinə üzv seçilib. Bu qərar Kommunist Partiyasının 20-ci qurultayında təsdiq edilib. Bu qərardan sonra Çinin ABŞ-dakı səfirinin yaxın müddətdə Pekinə çağrılaraq yüksək vəzifəyə təyin olunacağı ehtimal edilirdi. Əslində Qin Qanq Amerikada cəmi 17 ay səfir vəzifəsində çalışıb. Keçmiş xarici işlər naziri 69 yaşlı Van Yinin isə Kommunist Partiyasında yüksək vəzifəyə təyin olunacağı gözlənilir.

Qin Qanq səfir təyinatından əvvəl uzun illər Çin Xarici İşlər Nazirliyində müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. O ABŞ-la yanaşı Böyük Britaniyada da səfir işləyib. Qin Qanq 2018-ci ilin sentyabrında Çin xarici işlər nazirinin müavini təyin olunub, 3 il sonra Amerikaya səfir göndərilib. Görünür, Qin Qanqın diplomatik fəaliyyətinə ölkənin lideri Si Tsinpin şəxsən nəzarət edib.

Qin Qanq səfir vəzifəsində çalışarkən dünyadakı mövcud vəziyyətlə bağlı açıqlamalar verib, məqalələr yazıb. O belə məqalələrdən birini “The National Interest” dərgisində yayımlayıb. Səfir həmin məqalədə Amerika Birləşmiş Ştatlarını dövlətləri “demokratik” və “avtoritar” hissələrə bölməməyə çağırıb. Səfir Rusiya-Ukrayna müharibəsi haqqında isə “müharibədə qaliblər olmur” ifadəsini işlədib. Qin Qanqın bu iki yanaşması onun nazir kimi siyasətini də formalaşdıracaq. Ancaq Pekinin siyasəti ilə bağlı ondan asılı olmayan məsələlər var. “ABŞ-la Çin arasındakı fərqlərə baxmayaraq, bir-birimizi dinləməyi bacarmalıyıq” deyən Qin Qanq qarşılıqlı əməkdaşlıqdan faydalanmağın vacib olduğunu bildirib.

Qin Qanqa çətin olacaq. Pekin Tayvan adasını geri qaytarmaq istəyir, Hindistanla sərhəd problemi var, Yaponiyanın bir neçə adasına iddialıdır. Bu amillər ABŞ-ın Çinə qarşı siyasətini sərtləşdirib. Bundan başqa Vaşinqton bölgədə Çinə qarşı müttəfiq dövlətlərlə bloklar formalaşdırıb. Qin Qanq bütün bu məsələlərin həlli ilə məşğul olacaq. Pekin bir tərəfdən müharibə istəmədiyini bəyan edir, digər tərəfdən bölgədə hərbi varlığını gücləndirməklə məşğuldur.

Pekinin Kremllə ittifaqı gücləndirməsi də Vaşinqtonu narahat edən amillərdəndir. Rusiya və Çin liderləri bir neçə gün əvvəl telefonla danışaraq ittifaqı gücləndirmək barədə qərar veriblər.  Bu baxımdan Qin Qanq Kommunist Partiyasının və ölkənin lideri Si Sinpinin xarici siyasətdə təlimatlarını yerinə yetirəcək. Qin Qanq “müharibədə qaliblər olmur” desə də lideri Si Tsinpin “Tayvan adasını Çinə birləşdirmək üçün lazım gələrsə güc yolundan da istifadə edəcəyik” prinsipini irəli sürüb. Bu isə müharibə deməkdir.

"Atlas" Research Center