Day: March 13, 2023

What will Ilham Aliyev discuss in Berlin?

Prezident İlham Əliyev Almaniyaya işgüzar səfər dəvət edilib. Bundan bir neçə gün əvvəl Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Almaniyaya işgüzar səfərə dəvət edilmişdi. Qısa müddətdə ərzində Azərbaycan prezidenti ilə Ermənistanın baş nazirinin Berlinə dəvət olunması Almaniya hökumətinin Cənubi Qafqaza artan marağından irəli gəlir. Bir tərəf qonaq qismində dəvət olunursa, o biri tərəfə də eyni münasibət göstəriləməlidir. Çünki Paşinyan boşluqdan istifadə edərək Berlində Azərbaycan əleyhinə açıqlamalar vermişdi. Balans bərpa olunmalı idi.
Almaniya kansleri Olaf Şolts Paşinyanla birgə mətbuat konfransında “Dağlıq Qarabağ vətəndaşlarının öz müqəddəratını təyinetmə hüququnu nəzərə alan dinc həll yolu tapılmalıdır” cümləsini işlətmişdi. Bir gün sonra
Almaniya hökumətinin saytından Şotlsun bu cümləsi çıxarılsa da, kanslerin bölgə haqqındakı baxışıyla bağlı şübhəmiz ortadan qaldırılmadı. Bu dəfə Şolts prezident İlham Əliyevlə görüşəcək. Əslində Berlin hər iki tərəfdən bərabər məsafə saxlamaqla Parsin Cənubi Qafqazda itirdiyi yeri tuta bilər. Fransa İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra balansı tamamən Ermənistanın xeyrinə pozduğu üçün keçmiş vasitəçi statusunu itirib. Bu səbəbdən rəsmi Bakı Fransanın heç bir təşəbbüsünü qəbul etmir. Berlin bu boşluğu doldurmağa iddialıdırsa Qarabağ mövzusuna qarışmadan Azərbaycanla Ermənistan arasında danışıqların intensivləşdirilməsinə Brüssellə birgə fayda verə bilər.

Armenians were invited to Baku

İllər uzunu bizdən tələb edirdilər ki, Qarabağ separatçılarıyla birbaşa dialoqa başlayaq. Mövqeyimiz beləydi ki, torpaqlarımızı Ermənistan işğal edib, danışıqlar ancaq İrəvanla aparıla bilər və Minsk Qrupu formatında bu proses aparılırdı. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Ermənistanla Qarabağ mövzusunun müzakirəsi dayandırıldı. Çünki Qarabağ daxili məsələmizdir, bunu bir başqasyıla müzakirə etmək doğru deyil. Müharibədən sonra Qarabağın erməni icmasının nümayəndələriylə bir neçə dəfə görüş olub. İndi erməni icmasının nümayəndələri danışıqların davamı üçün Bakıya dəvət edilib. Nə qərar verəcəkləri maraqlıdır. İllər boyu deyirdilər ki, “rəsmi Bakı bizimlə birbaşa dialoq aparsın”. Bu da dialoq, daha bəhanələri qalmayıb. Erməni icmasının nümayənədələriylə Qarabağda – Laçının ətrafında və Xocalıda təmas olub, indi növbə paytaxt Bakınındır.

A new alliance has been formed

Hindistan, Avstraliya və Yaponiya Çinə qarşı birliyi gücləndirməyə qərar veriblər. Avstraliyanın baş naziri Entoni Albaneze Hindistana səfər edərək, baş nazir Narendra Modi ilə ikitərəfli əlaqələrin inkişafını müzakirə edib. Yaxın günlərdə Yaponiyanın baş naziri Fumio Kisidonun da Dehliyə səfəri planlaşdırılıb. Bu ölkələr ABŞ birlikdə QUAD adlı dördtərəfli dialoq formatı yaradıblar. Format Çinin bölgədə artan gücünə qarşıdır. Təşkilat mayın 24-də zirvə toplantısına hazırlaşır.

Hindistanla Avstraliya arasında sammitlər hər il keçirilir. Baş nazirlər görüşür və fikir mübadiləsi aparırlar. “Böyük iyirmilərin” (G20) hazırki sədri kimi Hindistan Avstraliya ilə hərbi əməkdaşlığı genişləndirməyi planlaşdırır. Avstraliyanın baş naziri Hindistanla əlaqələrin möhkəmlənəcəyinə ümidlidir: “Strateji tərəfdaşlığı gücləndirməliyik. Hərbi, iqtisadi və texnologiya sahələrində ortaq laiyəhələrin reallaşdırılmasına ehtiyac var”.

Hindistan kimi Avstraliya da ordusunu gücləndirir. Avstraliya “Boeing” şirkətindən 29 “Apache” markalı hərbi helikopter alınmasıyla bağlı müqavilə imzalayıb. Bu helikopterlər ən müasir avadanlıqlarla təhciz olunub. Avstraliya bundan başqa hərbi təyyarələri və gəmiləri üçün raketlər, tank və müxtəlif zirehli texnikalar da alıb. Avstraliya ABŞ və Böyük Birtaniya ilə əməkdaşlıq çərçivəsində atom sualtı gəmilər istehsal etməyə başlayacaq. Bu əməkdaşlıq formatı isə ölkələrin baş hərflərinə uyğun olaraq AUKUS adlanır.

Bu arada, ABŞ Sakit və Hind okeanı bölgəsində hərbi gücünü artırıb. ABŞ bölgədəki müxtəlif tərəfdaşları ilə ikitərəfli və çoxtərəfli əsaslarda hərbi təlimlər keçirir. Son təlimlər Yaponiya sahillərində keçirilib. Çünki son vaxtlar Çin Rusiya ilə birgə Yaponiya sahillərinə yaxın ərazilərdə hərbi təlimlər keçirib. Bundan başqa Şimali Koreya Yaponiya sahillərinə yaxın ərazilərdə raket sınaqları keçirib. Bu Tokio və onun müttəfiqlərini ciddi narahat edib. Ona görə də bölgə ölkələri birgə hərbi təlimlər vasitəsilə Çin, Şimali Koreya və Rusiyaya ciddi mesaj göndəriblər.

Pekin Çinə qarşı yaradılan siyasi və hərbi birliklərin uğursuzluğa düçar olacağı qənaətindədir. Pekin bölgənin hərbiləşdirilməsinin əleyhinə çıxsa da, özü bölgədə hərbi gücünü artırıb, okeanlara yeni gəmilər buraxıb. Çinin hərbi gəmiləri Tayvan və Yaponiya sahillərinə yaxın ərazilərdə üzürlər. Bölgə ölkələrini Çinin bu il üçün hərbi büdcəsini 7 faiz artırması da narahat edib. Bu 225 milyard dollardır. Müqayisə üçün Hindistanın hərbi büdcəsi 73 milyard dollar, Avstraliyanın hərbi büdcəsi 48 milyard dolar, Yaponiyanın hərbi büdcəsi isə 51 milyard dollardır. Göründüyü kimi, Çinin hərbi büdcəsi bu ölkələrin birgə hərbi büdcəsinin tamamından çoxdur.

"Atlas" Research Center

About us

"Atlas" Research Center was founded in Baku in 2003 by a group of political experts. The head of the center is political analyst Elkhan Sahinoglu.

Counter

Login
Today
Umumi 268893
en_USEN