Azerbaycan-Kazakistan ilişkileri stratejik ittifak aşamasına girmiştir. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 10 Nisan'da Kazakistan'a yaptığı ziyaret bu ittifakı daha da güçlendirmeyi amaçlıyordu. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Astana'da Devletlerarası Yüksek Konsey'in kurulmasına ilişkin ortak bildiri ve protokol imzaladı. Bu Konsey, ikili ilişkilerin gelişimini hızlandıran projeler üzerinde çalışmalıdır.
İki ülke arasındaki mevcut ticaret hacmi 500 milyon dolar. Ticaret cirosunun ikiye katlanarak 1 milyar dolara çıkarılması planlanıyor. Bunun için iki devlet arasında büyük projelerin hayata geçirilmesi önemlidir. Tarım alanında karşılıklı yarar sağlayan işbirliği için büyük bir potansiyel var. Geçen yıl ikili tarım ürünleri ticaret hacmi 3 kat artarak 146 milyon dolar olarak gerçekleşti.
İki proje, Azerbaycan ile Kazakistan arasındaki jeostratejik ilişkileri daha da güçlendirecek.
ilk proje petrol taşımacılığı Kazakistan, Azerbaycan üzerinden ihraç ettiği petrol hacmini artırmak istiyor. Bu yıldan itibaren Kazak petrolü Azerbaycan üzerinden dünya pazarlarına ulaştırılmaktadır. Kazak petrolü tankerlerle Hazar Denizi üzerinden Sangaçal terminaline ve oradan da Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattına taşınıyor. Astana'nın hedefi belli, petrolün dünya pazarlarına ulaşımını çeşitlendirmek istiyor. Kazakistan dünya petrol rezervlerinin yüzde 2'sine sahip ve günde 2 milyon varil petrol üretiyor. Bu petrolün yüzde 80'i Rusya topraklarından Karadeniz'deki Novorossiysk limanına sevk ediliyor. Ancak bu yol güvenilir değil. Rusya'dan geçen boru hattında sık sık kazalar oluyor ve bu nedenle Kazak petrolünün nakliyesi durduruluyor. Şu anda Kazakistan'ın geliri düşüyor. Bazı durumlarda Rusya, siyasi nedenlerle Kazak petrolünün taşınmasını engelliyor. Astana, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırı savaşını desteklemiyor. Rusya, Ukrayna'ya yönelik saldırı savaşını başlattıktan sonra birkaç kez Kazakistan'dan petrol taşınmasını engelledi.
Kazak petrolünün ana alıcılarından biri Çin'dir. Ancak bu ülkeye sürekli petrol arzı sağlanması Kazakistan-Çin ilişkilerinin seviyesine bağlıdır. Bazı durumlarda iki ülkenin ulaşımında kesintiler yaşanıyor. Örneğin Çin, bir süredir Kazakistan ile ithalat-ihracat faaliyetlerini kısıtlıyor. Çin, Kazakistan sınırına araç girişini yasakladı. Astana, bu gerilimin petrolün Çin'e taşınmasını olumsuz etkilemesinden korkuyor. Bu nedenle Kazakistan siyasi çevrelerinde petrolün dünya pazarlarına istikrarlı bir şekilde taşınmasının en verimli yolunun Azerbaycan üzerinden olduğuna inanıyorlar.
Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili'nin 7 Nisan'da Azerbaycan'a yaptığı ziyaretin ana hedeflerinden biri de Kazak petrolünün taşınmasıyla ilgiliydi. Azerbaycan, Kazakistan'a 2023'te Bakü-Supsa boru hattıyla 5 milyon ton petrol taşımayı teklif etti. Petrol, Hazar Denizi'nin Kazak sahanlığında bulunan devasa Kaşagan sahasından tedarik edilecek. Gürcistan ile bu konuda anlaşmak gerekiyordu. Kazakistan'ın petrol taşıma hacminin artırılması Azerbaycan'ın yanı sıra Gürcistan'ın da çıkarınadır. Toplamda 6,5 milyon ton Kazak petrolünün Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden taşınması planlanıyor.
ikinci proje Orta Koridordur. Bu proje Azerbaycan ile Kazakistan'ı birbirine bağlamaktadır. Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Güzergâhının tam kapasite çalışabilmesi için iki ülke arasındaki lojistik hizmetlerin iyileştirilmesi, ortak taşıma operatörlerinin oluşturulması, teknik ve tarife koşullarının modernize edilmesi ve idari engellerin kaldırılması gerekmektedir. 2022-2027 yılları için Orta Koridor güzergahının geliştirilmesi ve işletilmesi için bir Yol Haritası bulunmaktadır. Doğu-Batı istikametindeki malların istikrarlı ve hızlı teslimatı bu güzergah üzerinden sağlanmalıdır.
"Atlas" Araştırma Merkezi
TR 
AZ 
EN 
RU