Ulaşım yolları Avrasya'yı şekillendiriyor

Avrasya bölgesini ulaşım güzergâhları şekillendiriyor, ülkeler ulaşım projelerine katılmaya istekli çünkü bu, o ülkelerin stratejik önemini ve gelirini artırıyor. Avrasya'daki ulaşım ağlarının mutlak çoğunluğu Çin'den başlıyor veya Çin'den başlayacak. Azerbaycan da "İpek Yolu" üzerindedir. Zangezur koridorunun önemi budur.

Orta Asya ülkelerinin liderleri arasında ulaşım yollarına ilişkin diyalog genişledi. Türkmenistan Devlet Başkanı Sardar Berdimuhamedov'un Tacikistan ziyareti ve Tacik mevkidaşı Imamali Rahman ile yaptığı görüşmeler ulaşım konularıyla ilgiliydi. Aşkabat, Duşanbe'ye Türkmenistan'ın Hazar Denizi'ndeki limanlarına erişim sağladı. Türkmenistan da Tacikistan ile yeni bir ulaşım koridoru oluşturmak istiyor. Devlet başkanları Duşanbe'de 23 belge imzaladı. Liderler, Asya, Avrupa ve Orta Doğu'yu birbirine bağlayacak ortak bir altyapı oluşturmanın önemli olduğunu söylediler. Bu da Türkmenistan ve Tacikistan'ın 3 kıtayı birbirine bağlayacak ulaşım yollarının kendi topraklarından geçmesini umduğu anlamına geliyor. Bu nedenle öncelikle iki ülke arasında ortak altyapılar oluşturmaya çalışıyorlar. Türkmenistan ve Tacikistan'ın okyanuslara doğrudan erişimleri olmadığı için her iki ülke de Hazar Denizi'nin imkanlarını kullanacak. Bu anlamda Türkmenbaşı limanının önemi arttı.

Azerbaycan, Türkmenistan ile Tacikistan arasındaki ulaşım projelerinin uygulanmasıyla da ilgileniyor. Çünkü hem Türkmenistan hem de Tacikistan, Hazar'ı Azerbaycan üzerinden Avrupa'ya geçebilir. Bu iki devletin ürünleri Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ile ulaştırılabilmektedir. Azerbaycan'ın hem Türkmenistan hem de Tacikistan ile yakın ilişkileri var. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in bir süre önce Tacikistan'a yaptığı resmi ziyarette ortak projeler ele alındı.

Türkmenistan'ın Tacikistan ile ilişkilerini geliştirmekte başka bir çıkarı var. Türkmenistan'dan Çin'e giden doğal gaz boru hattı Tacikistan'dan geçecek. Türkmenistan, bu boru hattıyla yılda 25-30 milyar metreküp doğal gazı Çin'e taşımayı planlıyor. Ancak bu planın uygulanmasında sorunlar yaşanmaktadır. Boru hattı, Takkistan'ın dağlık bölgelerinden geçmelidir. 2014 yılında Çinli petrol ve gaz şirketi "CNPC", Tacik şirketi ile ortak girişim kurulması konusunda bir anlaşma imzaladı. Ortak şirket, Tacikistan topraklarında inşaat işleri yapmalıdır. Şirket, 63 kilometre uzunluğunda 42 dağ tüneli inşa etmek zorunda kaldı. Şirket şimdiye kadar yalnızca bir tünel inşa etti ve ilerleme yavaş. Bu durum Çin ve Türkmenistan'ı endişelendiriyor. Bu yüzden hem Aşkabat hem de Pekin, Takistan'a hücum etmeye çalışıyor. Bu konu, 17 ve 18 Mayıs'ta başlayacak olan "Çin-Orta Asya" liderleri zirvesinde tartışılacak. Çin'de yapılacak zirvede Pekin'in Orta Asya ile ilişkilerinin genişletilmesine özel önem verilecek.

"Atlas" Araştırma Merkezi