Kategori: Açıklamalar

Vaşinqton Dehli ilə əlaqələri genişləndirməyə çalışır. ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri Cek Sallivanla Hindistan baş nazirinin təhlükəsizlik müşaviri Adcit Dovalla Vaşinqtonda keçirilən görüşündə hərbi əməkdaşlığını genişləndiriməsi yolları müzakirə olunub. Tərəflər super bilgisayarlar və yüksək texnologiyalar sahələrində əlaqələrin genişlədirilməsini vacib olduğunu bildiriblər. ABŞ prezidenti Co Bayden və Hindistanın baş naziri baş nazir Narendra Modi daha əvvəl bu barədə razılığa gəliblər.

“New York Times” qəzetində yayımlanan məqalədə Ağ Evin vaxtilə bu sahələrdə Çinlə əməkdaşlığa üstünlük verdiyi yazılıb. Həmin dövr geridə qalıb. Hazırda Çin və ABŞ yüksək texnologiyalar sahəsində rəqib ölkələrdir. Vaşinqton müxtəlif texnologiyaların istehsalında liderliyi Çindən Hindistana keçməsinə çalışır. Bu asan olmayacaq. Çin yarımkeçiricilərin istehsalında liderliyini qoruyur. Digər tərəfdən Çin az qala dünyanın yarısına 5G texnologiyalarını ixrac edir. Çini bu sahədə sıxışdırmaq çətin olacaq.

Buna baxmayaraq, ABŞ-ın böyük şirkətləri Çindən Hindistana və Vyetnama köçməyə başlayıblar. Ancaq həmin şirkətlər bəzi problemlərlə üzləşiblər. Hindistanda və Vyetnamda istehsalı artırmaq üçün müasir infrastruktur yaradılmalıdır, şirkətlər bürokratik əngəllərlə üzləşməməlidirlər.

ABŞ süni intellektin yaradılması çalışmalarında da Hindistanla əlaqələri genişləndirməyə çalışır. Bundan başqa iki ölkə hərbi texnika üçün birgə mühərrik istehsalına başlamağı nəzərdə tuturlar. Bu işə Amerikanın məşhur “General Electric” şirkəti cəlb olunacaq. ABŞ Hindistan vətəndaşlarınz tətbiq etdiyi viza sistemini yumşaltmalıdır. Çünki hazırki məhdudiyyətlə proqram tərtibatçısı olan hindlilər ABŞ-da çalışa bilmirlər.

Vaşinqton Dehli ilə hərbi əməkdaşlığın qarşılığında Hindistanın Rusiyadan hərbi texnika alışını azaltmasını istəyir. Bunun üçün Hindistan-ABŞ hərbi əməkdaşlığı o səviyyədə genişlənməlidir ki, Dehli eyni adlı hərbi texnikanı ABŞ-dan ala bilsin. Hindistan mikro çiplərin istehsalı məsələsində Amerikadan dəstək gözləyir.

Rusiyanın Ermənistandakı səfiri Sergey Kopırkinin xüsusi missiyası var. O daima erməni rəsmilərinə xatırladır ki, Ermənistanın müttəfiqi Rusiyadır və İrəvan Kremldən uzaqlaşa bilməyəcək. Kopırkin yenə deyib ki, iki ölkənin bütün sahələrində əməkdaşlıq mövcuddur. Bununla Kreml öz səfiri vasitəsilə baş nazir Nikol Paşinyana mesaj göndərib ki, “Sən istəsən də Rusiyadan qopa bilməyəcəksən”. “Təkcə dövlətlərimiz arasında deyil, həm də xalqlar, insanlar arasında münasibətlər genişdir” – deyən səfir iki ölkə arasında müttəfiqlik münasibətlərində, o cümlədən təhlükəsizlik sahəsində alternativ görmədiyi fikrini də təkrarlayıb.

Buna baxmayaraq, Paşinyan Kremlin istəyinin əleyhinə olaraq avropalı müşahidəçiləri Ermənistanda yerləşdirib. Paşinyanın onlara böyük ümidi var. Bu o deməkdir ki, Kremlin və səfir Kopırkeinin xəbərdarlıqları işə yaramır. Bu gedişlə Kreml Paşinyan hökumətinə qarşı təzyiq alətlərini işə salmaq barədə düşünəcək. Bu alətlərdən ən mükəmməli təbii qazdır. Rusiya Ermənistan üçün qazın qiymətini artıra və ya mavi yanacağın verilməsində kəsintilər yarada bilər. Bu halda Paşinyan Tehrana müraciət edərək İrandan nəql etdiyi qazın həcmini artırmasını istəyəcək. Tehran Paşinyanın xahişinə müsbət cavab verərsə Kremlin planını pozmuş olacaq və bu Rusiya-İran münasibətlərinə suallar yaradacaq.

Rusiya Avropa İttifaqının missiyasının Ermənistanda fəaliyyətə başlamasına sərt etiraz edir. Bu missiyanın hərbi məqsədləri olduğunu vurğulayan rusiyalı rəsmilər və Kremlə yaxın ekspertlər iki faktoru önə çəkirlər. Birincisi, Brüssel Rusiyanı Ermənistanda sıxışdırmaq istəyir. İkincisi, Brüssel hərbi missiyası vasitəsilə Ermənistan üzərindən Rusiyanın və İranın hərb mərkəzləri barədə kəşfiyyat məlumatları toplamağa çalışır.

Rusiya bu qədər etiraz edərkən, İrandan səs çıxmır, qardaşı Ermənistana xəbərdarlıq etmir. Bu Moskvanı narazı salır. Çünki Moskva Tehranın da hərəkətə keçməsini istəyir. Avropa İttifaqının hərbi missiyası Ermənistanda fəaliyyətini genişləndirdikdən sonra Tehran Moskvaya qoşulmaq məcburiyyətində qalacaq.

Prezident İlham Əliyev Münhen Təhlükəsizlik Konfransındakı çıxışında dedi ki, rəsmi Bakı Qarabağın erməni icması ilə dialoq hazırdır, ancaq mümkün danışıqlarda icmanı bölgədə doğulan ermənilər təmsil etməlidirlər, “Rusiyadan ixrac edilən Ruben Vardanyanla təmas olmayacaq”. Ruben Vardanyan ikitərəfli təzyiq altındadır. Onun Qarabağda fəaliyyəti bölgə ermənilərinə də çətinlik yaradır. Odur ki, Ruben Vardanyanın bölgəni tərk edəcəyi ehtimalı var. Belə olan halda rəsmi Bakı erməni icmasından kim və ya kimlərlə dialoq keçə bilər? Separatçıların “lideri” Araik Arutunyan Qarabağda doğulub, ancaq onunla da dialoq mümkün deyil, çünki Azərbaycan bu separatçı haqqında cinayət işi açıb, Gəncənin bombalanmasında rolu olduğunu etiraf edib.

Separatçıların keçmiş “xarici işlər naziri”, hazırda Araik Arutunyanın “müşaviri” David Babayan deyib ki, onları rəsmi Bakı ilə danışıqlarda kimin təmsil edəcəyini özləri müyəyənləşdirəcəklər. David Babayanın sözlərinə görə, onların müəyyənləşdirəcəkləri şəxs Qarabağla yanaşı Azərbaycanı da yaxşı tanıyan biri olmalıdır. David Babayanın sözlərindən anlaşılır ki, o və onun “lideri” də Ruben Vadranyanın Bakı ilə təmas qurması imkanlarının olmadığını etiraf edibər. Ancaq rəsmi Bakının “separatçıların müəyyənləşdirəcəyi şəxslə” danışıqlar aparması da imkansızdır. Biz erməni icması içərisində beyni tam zəhərlənməyən və mövcud reallıqları qəbul etməyə hazır olan şəxsləri axtarmalıyıq. Ancaq belələrini çətinliklə tapsaq da, bilməliyik ki, onlar əli silahlı separatçıların nəzarəti altında olacaqlar və “təlimatlardan” kənara çıxa bilməyəcəklər. Qarabağda 1988-ci ildə separatçılığa başlayanda, bunun yanlış olduğunu anlayan bir neçə erməni var idi, ancaq onların səsini batırdılar və bir müddət sonra müəammalı şəkildə yoxa çıxdılar. Qərbə görüntü lazımdır ki, dialoq mövcuddur. Etiraz etmirik, ancaq şərtimiz də bəllidir: Ermənilər Qarabağda təhlükəsiz şəraitdə yaşamaq istəyirlərsə, Azərbaycan qanunlarını qəbul etməlidirlər, əks halda bölgəni tərk etməli olacaqlar.

Joe Biden, eski Başkan Barack Obama'nın kabinesinde başkan yardımcısı olduğu yıllardan beri Ukrayna ile ilgileniyor. Obama, Ukrayna'yı sık sık Kiev'e giden ve eski başkan Petro Poroshenko ile görüşmelerde bulunan Biden'a emanet etti. Biden'ın son ana kadar gizli tutulan mevcut ziyaretinin ayrı bir önemi var. Birincisi Biden, Kiev'deyken Ukrayna'ya yeni Amerikan yardımını duyurmayı gerekli gördü. İkincisi, Biden, Rusya'nın artan saldırılarının ortasında Kremlin'in sahibi Vladimir Putin'e ABD'nin Ukrayna'nın kaybetmesine izin vermeyeceği ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky'yi karşı saldırıya teşvik edeceğine dair bir mesaj gönderdi. Üçüncüsü, yoğun çatışmaların yaşandığı bu günlerde Kiev'e giderek Biden, Avrupa ülkelerinin de Ukrayna'ya askeri teçhizat gönderme konusunda Amerika kadar cesur olmaları gerektiğinin sinyalini verdi.

Erməni separatçılarının “dövlət naziri” Ruben Vardanyanın bu “vəzifədə” çalışmasının 100 günü tamam olub. Vardanyan bununla bağlı fikirlərini profilində paylaşıb. Vardanyan “dövlət naziri” olduğu dövrün 67 gününü “blokada” şəraitində fəaliyyət göstərdiyini bildirərək, qarşısında duran vəzifələri yerinə yetirdiyini və bölgənin kollapsa yuvarlanmadığını iddia edib. “Xarici təzyiqlə yanaşı daxildəki müxalifət də planlarımızı əngəlləyə bilmədi” – yazan Vardanyanın cümləsinin ikinci hissəsi diqqəti çəkir. Ruben Vardanyan ilk dəfə etiraf edib ki, separatçılar içərisində ona mane olmaq istəyənlər var. Bu adam öz xoşu ilə bölgəni tərk etməyəcək. Vardanyan ya bizim təzyiq altında bölgəni tərk etməlidir, ya Moskva onu geri çağırmalıdır, ya da ona müxalifət olanlar məqsədə çatmalıdırlar.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Münih Güvenlik Konferansı'nda çeşitli ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Ararat Mirzoyan'ın Kosova Dışişleri Bakanı Doniko Gerval ile görüşmesi dikkatimi çekti. Mirzoyan, Kosovalı meslektaşına Laçin yolundaki durumu bildirdi. Bu konu, uzaktaki Kosova'nın dışişleri bakanını ne ölçüde ilgilendiriyordu? Mirzoya'nın Kosovalı muadili ile görüşmesinin tek amacı "paralellikleri" ortaya çıkarmak. Geçtiğimiz yıllarda resmi İrevan Kosova'yı örnek aldı ve "Dağlık Karabağ'ın bağımsızlığının" tanınması çağrısında bulundu. Yine de İrevan bu meselede derinlere inememiştir. Çünkü efendisi olan Rusya, Sırbistan'ın toprak bütünlüğünü desteklemekte ve Kosova'nın bağımsızlığına karşı çıkmaktadır. Bu nedenle Ermenistan, Kosova'nın bağımsızlığını tanımadı. Kosova'nın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri stratejik müttefikimiz Türkiye'dir. Azerbaycan, Sırbistan'ın toprak bütünlüğünü desteklemektedir. Azerbaycan'ın Kosova ile manevi bağı olan Arnavutluk ile de yakın bağları var. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev bir süre önce Arnavutluk'a resmi bir ziyarette bulundu. Azerbaycan gazı da Arnavutluk'a teslim edilecek. Azerbaycan Kosova'nın bağımsızlığını tanımasa da bizim Arnavutlarla ilişkilerimizde bir problem yok.

Rusya'nın çeşitli kanalları kablolu televizyonda yayınlanmaktadır. Bu kanallar Rus hükümetinin sözcüleridir. Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırı savaşının arka planında, bu kanallardaki yalanlar ve yanlış bilgiler azalmamaktadır. İşin en ilginci, geçmişte bazı Batılı belgesel kanallarının yerini kablolu televizyonda Rus belgesel kanallarına bırakması. Rus belgesel kanalları da bir propaganda aracı olarak kullanılıyor. Son günlerde bu kanallarda izlediğim iki film doğrudan Rusya'nın emperyal çıkarlarına hizmet etti.

İlk belgeselde Polonya, Almanya ile birlikte 2. Dünya Savaşı'nın başlamasından sorumlu tutuldu. Belgeselin yapımcılarının "mantığına" göre Almanya'nın 1939'da Polonya'yı işgal etmesi de Varşova'nın politikasından kaynaklanıyor. Polonya eleştirilerine dayanan film, bu ülkenin doğusunun 1939'da Almanlarla birlikte SSCB tarafından işgalinden bahsetmiyor. SSCB generalleri, mümkün olduğunca başkent Varşova'nın kurtuluşunu erteledi. Filmde bununla ilgili de bir şey yoktu. Ancak, Alman işgalcilere karşı Polonyalı isyancılar savaşın sonlarına doğru Varşova'da desteklenseydi, Polonya başkenti daha erken kurtarılabilirdi. SSCB diktatörü Stalin, Polonya'nın kurtuluşunu kasten geciktirdi. Belgeselde, Stalin'in Rusya ormanlarında binlerce Polonyalı subayı öldürme emri verdiğine dair hiçbir şey yoktu.

İkincisi - Moldova ile ilgili belgeselin amacı, bu ülkenin Avrupa ile ilişkilerinde geleceği olmadığı, Kişinev'in Rusya ile birleşmeye çalışması gerektiği, aksi takdirde ülkenin bölüneceği idi.

Bize tüm bu filmleri gösteriyorlar. Bu filmlerdeki yalanların boyutunu tarih bilenler anlayacak, diğerleri ise söylenenlere inanacak. Tehlike bu. Kablolu televizyonu kontrol eden devlet yapılarının bu konulara dikkat etmesi gerekiyor. Polonya ve Moldova ile ilgili provokatif filmler yayınlayan zihniyetin, Azerbaycan aleyhine de filmler yayınlayacak olması bir istisna değildir.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin fevralın 17-də Münhendə Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişel ilə görüşü münasibətlərdə problemin olmadığına işarədir. Əlbəttə, Avropa İttifaqının Azərbaycanın Ermənistanla təmas xəttinə iki il müddətinə müşahidəçilər missiyası göndərməsi Bakıda suallar yaradıb. Ancaq bu Bakı ilə Brüssel arasındakı münasibətlərin gərginləşməsinə səbəb olmamalıdır. Müşahidəçi missiya təmas xəttində Azərbaycana problem yaratmaq imkanına və statusuna malik deyil. Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə enerji əməkdaşlığını genişləndirməkdə maraqlıdır, əsas ticarət tərəfdaşlarımız Avropadadır.

Şarl Mişelin vasitəçiliyi ilə ötən il Azərbaycan prezidenti ilə Ermənistanın baş naziri arasında 4 görüş keçirilib. Beşinci görüşə Fransanın müdaxiləsi səbəb olub. Ancaq Azərbaycan prezidenti Brüsselin vasitəçiliyindən imtina etməyib. Əksinə, İlham Əliyev Azərbaycanın Brüssel sülh prosesini dəstəklədiyini vurğulayıb. Təsadüfi deyil ki, İlham Əliyev Şarl Mişellə görüşdə Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılması, sülh müqaviləsi üzrə danışıqlar və Brüssel sülh prosesi ətrafında müzakirələr aparılıb. Sadəcə, Şarl Mişeldən tələb olunan Fransa prezidenti Emmanuel Makronu danışıqlar prosesindən kənar tutmaqdır. Ermənistanın mövqeyini müdafiə edən Makron Brüsselin vasitəçiliyinə əngəldir.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova'nın Moskova'da düzenlenen son konferansta yaptığı "Batılı ülkeler Minsk Grubu'nun formatını tarihin çöplüğüne attı" şeklindeki açıklamasının düzeltilmesi gerekiyor. Evet cümlenin ikinci kısmı gerçeği yansıtıyor, Minsk Grubu formatı tarihin çöplüğüne atıldı. Ancak grup Batı tarafından terk edilmedi, Azerbaycan ve Rusya tarafından terk edildi. İkinci Karabağ Savaşı'ndaki zaferden sonra Azerbaycan, Minsk Grubu'ndan çekildiğini resmen ilan etti. Taraflardan biri eşbaşkanlık kurumunu reddederse grup çalışamaz. Minsk Grubu'nun formatına ikinci büyük darbe ise Rusya'nın geçen yıl Şubat ayında Ukrayna'ya karşı başlattığı işgal savaşı oldu. İşgal savaşına kadar Moskova, Minsk Grubu biçiminden vazgeçmedi. ABD ve Fransa Rusya'ya yönelik yaptırımları kabul ettikleri için bu 3 ülkenin Karabağ konusunu aynı masada tartışması mümkün değildi. Rusya'ya yaptırımlar uygulanmasaydı bugün Rusya, ABD ve Fransa ile birlikte Minsk Grubu formatındaki çalışmaları sürdürmek istiyor. Ancak Ukrayna savaşının arka planında bu mümkün değil ve savaş bitse bile eşbaşkanlar birlikte çalışamayacak. Yine de Erivan, Minsk Grubu formatının yeniden canlandırılacağını umuyor. Başbakan Nikol Paşinyan'ın "barış önerilerini" Azerbaycan'ın yanı sıra eşbaşkanlık yapan Rusya, ABD ve Fransa'ya göndermesi tesadüf değil.