Kategori: Açıklamalar

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin yanvarın 10-da yerli televiziya kanallarına müsahibəsində “Transxəzər” layihəsinin reallaşmasının çətin olmasıyla bağlı fikirləri də bir çox ölkəyə mesaj əhəmiyyəti daşıyırdı. Birincisi, layihə ilə bağlı danışıqlarda nəticə yoxdur. “Transxəzər” layihəsinin kimin maliyyələşdirəcəyi və texniki əsaslandırılması bəlli deyi. İkincisi, bu layihə təsdiq olunsa belə Türkmənistan qazını Avropaya çatdırmaq üçün Azərbaycan üzərindən yeni boru xəttinin tikintisinə ehtiyac yaranacaq. Bunun kimlər tərəfindən maliyyələşdiriləcəyinə və qazın alınmasıyla bağlı Avropa dövlətləri ilə ilkin razılaşmalara ehtiyac var. Bu Azərbaycanın görəcəyi iş deyil. Azərbaycan öz qazını mövcud boru xətləriylə nəql edir və həmin xətlər getdikcə yüklənəcək.

Buna baxmayaraq, İlham Əliyev “Transxəzər” layihəsini dəstəklədiyini, sadəcə təşəbbüskar olmadığını xatırlatdı. Rəsmi Bakı layihəni strateji müttəfiqi Türkiyənin dəstəklədiyini nəzərə alır. Ancaq layihənin əsas təşəbbüskarı Türkmənistan olmalıdır. Çünki bu boru xəttiylə Türkmənistan qazı bölgə ölkələri üzərindən Avropaya nəql olunmalıdır. Ancaq Türkmənistan hakimiyyəti “Transxəzər” layihəsinə maraq göstərmir, əksinə bu ölkənin prezidenti bir neçə gün əvvəl Çinə səfər edərək bu ölkəyə əlavə qaz nəql etmək üçün yeni boru xəttinin tikintisiylə bağlı razılıq əldə edib. Türkmənistan qazının böyük həcmini Çinə nəql edəcəksə, “Transxəzər” boru xəttinə ehtiyac qalacaqmı? Belə olan halda Azərbaycan bu layihəyə görə Rusiya ilə münasibətləri gərginləşdirməyəcək. Çünki “Transxəzər” layihəsinin də adından göründüyü kimi Xəzərin dibi ilə boru xətti çəkilməlidir. Rusiyanın buna mane olacağı aşkardır. Türkmənistanın əvəzinə heç bir dövlət Xəzərin dibi ilə boru xəttinin çəkilməsi mövzusuna görə Moskva ilə üz-üzə gəlmək istəməyəcək. Ankara “Transxəzər” layihəsini gündəmdə saxlamaq istəyən əsas dövlətdir. Ancaq Aşqabad layihəyə həvəssiz yanaşırsa, Türkmənistanı idarə edənlər “Avropa ölkələri bizim qazı sahilimizdən alsınlar” fikrini ifadə edirlərsə, “Transxəzər” layihəsinin reallaşması çətin olacaq.

Fransa prezidenti Emmanuel Makron siyasi naşılığını bir daha biruzə verib. Makron Rusiya prezidenti Vladimir Putinin paradoksal şəxs olduğunu belə izah edib: “Mən onunla görüşəndə onun pis adam olduğu təəssüratı yaranmır, paradoks bundadır”. Aydındır ki, daxili hisslərini məharətlə gizlədən Putin istənilən lider kimi qonaqlarını gülərüz şəkildə qəbul edib və beləcə yola salır. Putin Makronun üstünə qışqırıb, “baxarsız başınıza nə oyun açacam” deməliydi? Görünür Makron gözləyirmiş ki, əgər Putinlə Moskvada və Parisdə saatlarla söhbət edib, gülüb, hətta bir-birlərinə lətifə danışıblarsa Rusiya prezidenti Ukraynaya qarşı işğalçı müharibə başlamamalıydı. Bu ona bənzəyərdi ki, Fransanın əfsanəvi lideri Şarl de Qol Moskvada Stalinlə görüşdən sonra ətrafındakılara deyərdi ki, “Stalin pis adama bənzəmir”. Halbuki, milyonlarla günahsız insanın qətl əmrini verən, İkinci Dünya müharibəsindən əvvəl Hitlerlə anlaşma imzalayan və onunla 1939-cu ildə Polşanı parçalayan Stalin idi və bunu Şarl de Qol bilməmiş deyildi. Təsadüfi deyil ki, Şar de Qol 1944-cü ildə Moskvada Stalinlə görüşdən sonra xatirələrində bunları yazırdı: “Qarşımda xalqının qanını sovurmağa hazır olan tiran dayanmışdı”. Şarl de Qol Stalinin gülüşünə Makron kimi aldanmamışdı.

Nikol Paşinyan, polise Ermenistan'ın Gümrü kentindeki Rus askeri üssünün yakınındaki mitinge katılanları tutuklaması emrini vererek Kremlin'e eylemle hiçbir ilgisi olmadığını göstermek istedi. Ancak Kremlin ve onun Ermenistan'daki müttefiki "Karabağ klanı" farklı düşünüyor. Muhalif siyasetçiler, "Karabağ klanı" adına, Paşinyan'ın Rus askeri üssü önündeki eylemi doğrudan düzenlememesine rağmen, protesto için koşulları Ermenistan Başbakanı'nın yarattığını açıkça ifade ettiler. Bunda bazı gerçekler var. Birincisi, Paşinyan isteseydi, protestocular askeri üsse doğru yürümeye başladığında protestoyu durdurabilirdi. İkincisi, Paşinyan, Rus askeri birliğinin Laçin yolunu açmamasından memnun değil. Paşinyan'ın talebi karşılanmayınca Gümrü'ye giden Ermeni protestocular, Rus askeri üssüne giden yolu kapatmaya çalıştı. Paşinyan sanki Moskova'ya "biz de yolunuzu kapatabiliriz" demek istermiş gibi. Üçüncüsü, Gümrü askeri üssünün önünde Rusya ve Kremlin'in sahibi Vladimir Putin aleyhine aşağılayıcı sloganlar attı. "Rusya, Türkiye ve Azerbaycan'ın müttefikidir!", "Böyle bir müttefikin canı cehenneme!", "KTMT'ye hayır!" Bağırarak protestocular Paşinyan'ın ne düşündüğünü dile getirdiler.

Paşinyan bu protestoyla Kremlin'e, Laçin yolunu açmazsanız Ermenistan'da Rusya'ya karşı kinin artacağını söylemek istedi. Rusya'daki siyasi çevreler, Nikol Paşinyan'ın ABD ve Fransa ile yakınlaşmak için Rusya karşıtı bahaneler aradığından şüpheleniyor. Sıra Kremlin'de ve Rusya'daki çevrelerin Nikol Paşinyan'ı cezalandırmanın yeni yollarını düşündüğü varsayılabilir. Kremlin'in Karabağ'daki Rus askeri birliğini kademeli olarak Azerbaycan ordusuna teslim etmesi Paşinyan'a en ağır darbe olacak.

Vitaliy Balasanyan Qarabağ separatçıları arasında “əmrə” tabe olmayanlardandır. İddialı Balasanyan Qarabağ separatçılarının lideri olmaq istəyirdi, ancaq Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın dəstəyi ilə Araik Arutunyan Qarabağ separatçılarının “lideri” təyin olundu. Ancaq Balasanyanın bekar qalmaması və Araik Arutunyana mane olmaması üçün onu separatçıların “Təhlükəsizlik Şurasının katibi vəzifəsinə təyin” etdilər.

Vitaliy Balasanyan 2020-ci ilin müharibə dövründə ortada yox idi. Onun müharibədə döyüşlərdə iştirakında dair xəbər yoxdur. Balasanyan müharibə bitdikdən sonra yenidən fəallaşdı və elə həmin dövrdən başlayaraq onunla Araik Arutunyan arasında fikir ixtilafı barədə xəbərlər yayılmağa başladı.

Vitaliy Balasanyan Paşinyanın rəqibi Robert Köçəryanın kadrıdır. Qarabağ separatçılarının keçmiş lideri və Ermənistanın eks-prezidenti Robert Köçəryan Nikol Paşinyanın siyasətini sərt tənqid edir. Onun kimi Balasanyan da Paşinyanı tənqid edir. Digər tərəfdən erməni milyarder Ruben Vardanyanın Moskvadan gətizdirilib Xankəndidə Balasanyana “rəhbər” təyin edilməsi də ikincinin narazılığına səbəb oldu. Bu vəziyyətdə Arutunyan-Vardanyan cütlüyü Balasanyanı “vəzifəsindən” kənarlaşdırmağa qərar verdilər.

Köçəryanın dostu olan Vitaliy Balasanyanın Rusiyanın hərbi dairələri ilə sıx əlaqələri var. Rusiyanın Qarabağdakı hərbi kontingentinin rəhbərliyi Balasanyanla əməkdaşlıq edir. Separatçıların “Təhlükəsizlik Şurasının katibi vəzifəsinə” Ararat Melkumyan “təyin” olunub. Rusiya hərbi kontingentinin komandanlığı yeni “katiblə” təmas qursalar da, Balasanyanla əlaqəni davam etdirəcəklər. Rusiyadakı siyasi dairələr Balasanyandan lazımi məqamlarda Nikol Paşinyana və Araik Arutunyana qarşı istifadə edəcəklər.

Separatçılar arasındakı “yerdəyişmələrin” Azərbaycana dəxli olmasa da, nəzarətimizdən kənardakı bölgəni diqqətdə saxlamağa məcburuq. Separatçılar arasında fikir ixtilafları müharibənin ermənilər üçün ağır nəticəsinə və Laçın yolunu nəzarətə götürdüyümüzə görə baş verir. Demək rəsmi Bakı bu alətlərdən istifadə etməlidir.

Türkiyə Cumhurbaşqanı Rəcəb Tayyib Ərdoğan bir gün əvvəl Rusiya prezidenti Vladimir Putinə, bu gün isə Ukrayna prezidenti Volodomir Zelenskiyə zəng edib. Ərdoğan müharibənin dayandırılması üçün var gücüylə çalışır, Putinə də təklif edib ki, birtərəfli qaydada atəşkəs elan etsin. Putin müharibənin ölkəsi üçün yorucu hala gəldiyini anlayaraq Ərdoğanın çağırışına müsbət reaksiya verərək atəşkəsə və Kiyevlə dialoqa meyllidir. Ancaq Putin eyni zamanda Kiyevin Krımın və Ukraynanın 4 bölgəsinin Rusiyaya “birləşməsi reallığını” qəbul etməsini istəyir. Belə olan halda nə atəşkəs, nə də dialoq faydalı olacaq. Kiyev işğalı uzadacaq atəşkəsin Ukraynanın ərazi bütövlüyü üçün təhlükə yaradacağından ehtiyat edir. Çünki uzun atəşkəsdən sonra yenidən Rusiya ilə müharibəyə başlamaq çətin olacaq, atəşkəs dövründə isə Rusiya işğal etdiyi ərazilərdə möhkəmlənəcək. Azərbaycan nümunəsində də gördük ki, 26 illik atəşkəs işğalın uzanmasına şərait yaratdı.

Elxan Şahinoğlunun “Pressklub” internet kanalına verdiyi 

27.12.2022 tarixli müsahibəsini təqdim edirik!

Elxan Şahinoğlunun “Reaksiya TV” internet kanalına verdiyi 

26.12.2022 tarixli müsahibəsini təqdim edirik!

Elxan Şahinoğlunun “TV Musavat” internet kanalına verdiyi 

26.12.2022 tarixli müsahibəsini təqdim edirik!

Elxan Şahinoğlunun “Prime TV” internet kanalına verdiyi  26.12.2022 tarixli müsahibəni təqdim edirik.