Category: Analyses

Valentina Matviyenko, Chairman of the Russian Federation Council, who met with a group of Azerbaijani MPs, including the Speaker of the Milli Majlis, Sahiba Gafarova in Moscow, praised the development of relations between the two countries and made an interesting proposal: "The opening of the Consulate General of Russia in Azerbaijan would be a clear example of alliance." In other words, Matviyenko wanted to say that "let the consulate general be opened, our partnership will become stronger." Is this possible?

Before Valentina Matviyenko, owner Gafarova met with the Chairman of the Russian State Duma Vyacheslav Volodin. He also praised bilateral relations and warned Yerevan, which is trying to replace Russia with the West, with these words: "Those who make statements in the direction of European institutions will simply lose their country." Any acute issue or conflict situation will not be resolved with the participation of the European Parliament and PACE. Therefore, those who want to involve the European Parliament and PACE should think 10 times and measure how it will end in the example of Ukraine, Yugoslavia and other countries. Anyone who wants peace, who wants to solve the situation, should not only stay away from these quasi-parliaments - be it PACE or the European Parliament, but also clearly understand that their participation will aggravate the situation and create more and more problems. If they do that, then they should be responsible for the consequences."

This time, through Vyacheslav Volodin, the Kremlin has shown that it is dissatisfied with the policy of Armenian Prime Minister Nikol Pashinyan. Pashinyan's invitation to the European Union, including French observers, to the contact zone with Azerbaijan is against Russia's regional interests. This course is in the interests of Azerbaijan.

Nevertheless, Russia's desire to open a consulate general in Azerbaijan should be seriously investigated. Most likely, Moscow wants to open the consulate general in Ganja, the second largest city of Azerbaijan. Russia does not want to lag behind Turkey, which has a consulate general in Ganja. It is unlikely that official Baku will allow Russia to open a consular general service in Azerbaijan in a short period of time. Russia, through its agency network, once used Ganja for the purpose of rebellion. This was a lesson for us. Therefore, there is no need to rush. Although the Kremlin calls Azerbaijan a partner, it supports separatism in the region, calls the leaders of the Karabakh separatists to Moscow and gives them instructions that are unknown to us. This is Russia's policy that is not pleasant to Azerbaijan. Such a message can be sent to Moscow that as soon as the Russian military contingent leaves Karabakh in 2025, a positive decision will be made regarding the opening of the consulate general in Azerbaijan. In other words, the opening of the consulate general should be connected with the departure of the military contingent from Azerbaijan.

"Atlas" Research Center

A meeting was held in Moscow on February 8 with the participation of high-ranking officials and diplomats of countries neighboring Afghanistan. The situation in Afghanistan and possible threats from this country to the region were discussed at the meeting. Russia was represented at the meeting by the Chairman of the Security Council Nikolay Patrushev.

Speaking at the meeting, the representatives of Russia and Iran criticized the US as usual for the situation in Afghanistan. According to their logic, the US military intervention in Afghanistan in the early 2000s and the inability to establish law and order in this country led to the current difficult situation. At the meeting, the Chinese and Indian representatives did not criticize the United States for the difficult situation in Afghanistan, as did the Russian and Iranian representatives. Beijing and Delhi distance themselves from Moscow's anti-Western policies. It is interesting that the Taliban, which controls this country, was not represented at the meeting about Afghanistan.

After capturing the capital city of Kabul, the Taliban is trying to regain its legitimacy in the international world. But there is no result yet. The UN also has no decision to recognize the Taliban as the legitimate government of Afghanistan.

Security problems in Afghanistan have not been solved. The concerns of the Central Asian countries, India and Pakistan, which are neighbors of Afghanistan, have not decreased. Afghanistan's economic and social problems have not been solved, the situation in the field of human rights is severe, women's rights are violated, women's opportunities to work and study are limited. Doubts remain that the Taliban movement has severed ties with the terrorist group "Al-Qaeda". According to the analysis of the World Bank, about 70 percent of the population of Afghanistan cannot buy the necessary food products. 90 percent of the population has limited access to medical services.

The Taliban is trying to get financial help from outside. About 9 billion dollars of Afghanistan's funds have been frozen in US banks. Washington does not want to give this money to the Taliban.

Pakistan and India have interests in Afghanistan. Both countries also compete with each other regarding Afghanistan. There are other armed groups in Afghanistan. Afghanistan had positive relations with India until the Taliban took over. Despite this, India continues to send humanitarian aid to Afghans. In this sense, the Taliban has not given up relations with Delhi. Taliban leaders do not express strong views on India. India has spent 3 billion dollars on various economic and social projects in Afghanistan. The Taliban want Delhi to continue these projects.

Pakistan has also provided financial support to Afghanistan for many years. The Taliban as a movement originated and consolidated on the territory of Pakistan. Despite this, the current leadership of the Taliban does not want to depend on Pakistan, they are trying to have an equal partnership. For example, the Taliban does not intervene in the dispute between India and Pakistan, and does not express a position on Kashmir. Pakistan's army and police are fighting radical groups inside the country. The Taliban leadership emphasizes that it has no connection with those groups. After the Taliban captured the capital Kabul, there is no tension in the relations with the USA and other Western countries. The West does not engage with the Taliban.

Before the Taliban took over Kabul, the former governments of Afghanistan had close ties with Azerbaijan. He helped Azerbaijan to Afghanistan and created conditions for Afghan officials to participate in courses in Baku. After the Taliban seized power, these relations were severed. On the other hand, the Taliban does not have any desire from Azerbaijan.

"Atlas" Research Center

Various circles of the United States consider the scenario of war with China to be realistic. There are those who believe that this will happen in 2025. Among the American congressmen, there are not a few who consider the possibility of war to be high. Republican congressmen consider current President Joe Biden as a weak leader to go to war with China. They think Biden is soft on Beijing. The White House does not react to these possibilities. In Beijing, they regard such possibilities as provocations.

Why is the possibility of collision in 2025 proposed?

Presidential elections will be held in the USA and Taiwan in 2024. Some in Washington believe that Chinese leader Xi Jinping will try to use the vacuum to increase pressure. The US presidential campaign and inauguration will take time. Beijing will take decisive steps on Taiwan until the new president of the United States takes office.

Chinese experts responded to the war scenarios through articles in the English-language Global Times newspaper published in China. Chinese experts said that the political circles in Washington deliberately strained the relations between the two countries. Mao Ning, the representative of the Chinese Foreign Ministry, also categorically rejected the views of Beijing about starting a war in Washington.

In Washington and European capitals, China's rapprochement with Russia has also increased. Tokyo is also beautiful. Japanese Prime Minister Fumio Kisido expressed concern about the increase in Chinese-Russian military exercises near the coast of Japan in his meeting with NATO Secretary General Jens Stoltenberg. The NATO Secretary General assessed China's growing military activity in the Asian region as a threat.

There are those who think differently. For example The head of the Munich Security Conference, Christoph Heusgen, believes that the Kremlin will lose China's support if Putin uses nuclear weapons. He thinks that Putin will be alone without China. Therefore, Putin will refrain from using nuclear weapons.

"Atlas" Research Center

İranın devrilmiş şahının oğlu Rza Pəhləvi yenə fəallaşıb. O Vaşinqtonda İran rejiminə müxalif olan qüvvələri bir araya toplamağa çalışır. Dünyanın müxtəlif ölkələrinə səpələnən şah tərəfdarları Rza Pəhləvinin xeyrinə imza kampaniyası təşkil ediblər. Rza Pəhləvi hakimiyyətə iddia etmədiyini vurğulasa da, İranda keçid hökuməti yaradıb azad və demokratik seçki keçirə biləcəyi qənaətindədir. Yəqin şahın oğlu hesab edir ki, 1979-cü il inqilabında Xomeyni sığınacaq tapdığı Parisdən Tehrana qalib kimi qayıtdığı kimi o da bu ssenari ilə İranın paytaxtına qayıda bilər.

Rza Pəhləvinin atası da hakimiyyətdə olduğu illərdə yağlı vədlər verir, İranın inkişafını sürətləndirəcəyini bildirirdi. Nəticə bugünkü İrandır. Şahın oğlu düşünür ki, İranda rejimə qarşı mübarizəyə rəhbərlik edə bilər. Məsələ burasındadır ki, İrandakı etiraz xaotikdir, müxtəlif şəhərlərdə küçələrə çıxanların təşkilatı və liderləri yoxdur. Bu mümkün də deyil, rejim etirazı təşkil edən təşkilatı və lideri dərhal məhv edər. Şahın oğlu bu vəziyyətdə hərəkata xaricdən rəhbərlik edəcəyini planlaşdırır. Ancaq kürd qrupları çıxmaq şərtilə İrandakı digər etnik qrupların Pəvləhi sülaləsinə inamı yoxdur. Fars millətçiliyi baxımından Pəhləvi sülaləsinin indiki rejimdən fərqi yoxdur.

Pəhləvi və indiki rejimin azərbaycanlılara münasibəti oxşardır. Azərbaycanlıların assimliyasiyası və sıxışdırılması siyasəti Pəhləvi sülaləsinin hakimiyyəti gəldiyi illərdən başlayıb, indikilər davam etdirir. Bu səbəbdən Qərb ölkələrindəki güney azərbaycanlı fəalların Rza Pəhləvi ilə eyni platformada yer alması çətin görünür. Əlbəttə, rejimin dəyişdirilməsi və keçid hökumətinin formalaşdırılması ideyası pis deyil. Ancaq Rza Pəhləvi İranın gələcək quruluşu və ən böyük etnik qrup olan azərbaycanlılara hansı haqlar verəcəyi mövzularına toxunmur. Vəd verilsə belə yerinə yetirləcəyinə zəmanət yoxdur. İndiki rejim də hakimiyyətə yiyələnə kimi xeyli vəd vermişdi, islamçılar vədlərini unutmaqla yanaşı şahın devrilməsində rol oynayanları qısa zamanda neytrallaşdırdılar. Ona görə də haqları uğrunda mübarizə aparan azərbaycanlılar indiki rejimdən narazı olduqları kimi şahın Amerikadakı oğlunun arxasınca getməyə də üstünlük verməyəcəklər. Güneyli fəallar rejimə qarşı mübarizədə optimal yol axtarışındadırlar.

"Atlas" Research Center

Qərb mətbuatında beynəlxalq aləmə 2023-cü ildə problem yaradacaq münaqişələr barədə məqalələrin sayı artıb. Bu münaqişələrdən biri kimi Çin-Hindistan sərhədində gərginliyin artacağı da göstərilib. Müxtəlif illərdə Çin-Hindistan sərhədində toqquşmalar olub. Bu toqquşmalar sırasında hər iki tərəf itki veriblər. Sərhədin dağlıq hissəsi ən gərgin bölgələrdəndir.

Hindistanda hesab edirlər ki, iki ölkə sərhədçiləri arasında Himalay bölgəsində yenidən toqquşma ehtimalı var. Çin sərhədin bu hissəsində hərbi varlığını gücləndirir, sərhədə dağ yolları inşa edir. Hindistanda hazırlanan hesabatlarda toqquşmaların intensivləşəcəyi proqnozlaşdırılır.

Bu toqquşmalar zamanı Çin hərbçilərin irəliləyə biləcəyi vurğulanıb. Çin sərhədin dağlıq hissəsini Hindistanın içərilərinə doğru çəkməyə çalışır. Sərhədin dağlıq hissəsələri bufer bölgə sayılır.

Çin-Hindistan sərhədinin uzunluğu 3 min 500 kilometrə yaxındır. Sərhədin dağlıq hissəsindəki mübahisə 1950-ci illərdən davam edir. 2020-ci ilin yay aylarında toqquşma zamanı 24 hərbçi həlak olub. Gərginliyin artmaması üçün hər iki ölkənin hərbçiləri və diplomatları şifahi razılıq əldə ediblər. Ancaq şifahi razılaşma müvəqqətidir. Təsadüfi deyil ki, iki il sonra sərhəddə yeni toqquşma baş verib. Doğrudur, bu zaman tərəflər itki verməyiblər, ancaq münaqişənin gələcək illərdə davam edəcəyi qorxusu var.

Maraqlıdır ki, Çin və Hindistan müxtəlif platformalarda əməkdaşlıq edirlər. Misal üçün Çin və Hindistan həm Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının, həm də BRİKS-in (Braziliya, Rusiya, Hindistan, Çin və Cənubi Afrika Respublikası) üzvləridirlər. Buna baxmayaraq, Hindistanda min nəfər arasında aparılan sorğu zamanı 43 faiz hindlinin ölkələri üçün Çini ən böyük təhlükə kimi qiymətləndiriblər.

"Atlas" Research Center

Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan səfər etdiyi Berlində bildirib ki, Bakı İrəvana sülh müqaviləsi ilə bağlı yeni təkliflər göndərib və indi Ermənistan hakimiyyəti onlara baxır. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi ötən ilin mart ayında da İrəvana 5 baza prinsipinə əsaslanan təkiflərini göndərmişdi. Həmin təklifləri xatırlayaq:

1. Dövlətlərin bir-birlərinin suverenliyi, ərazi bütövlüyü, beynəlxalq sərhədlərinin toxunulmazlığı və siyasi müstəqilliyini qarşılıqlı şəkildə tanıması;

2.Dövlətlərin bir-birlərinə qarşı ərazi iddialarının olmamasının qarşılıqlı təsdiqi və gələcəkdə belə bir iddianın qaldırılmayacağına dair hüquqi öhdəliyin götürülməsi;

3.Dövlətlərarası münasibətlərdə bir-birlərinin təhlükəsizliyinə hədə törətməkdən, siyasi müstəqillik və ərazi bütövlüyünə qarşı hədə və gücdən istifadə etməkdən, habelə BMT Nizamnaməsinin məqsədlərinə uyğun olmayan digər hallardan çəkinmək;

4.Dövlət sərhədinin delimitasiyası və demarkasiyası, diplomatik münasibətlərin qurulması;

5. Nəqliyyat və kommunikasiyaların açılışı, digər müvafiq kommunikasiyaların qurulması və qarşılıqlı maraq doğuran digər sahələrdə əməkdaşlığın qurulması.

Rəsmi Bakının göndərdiyi yeni təkliflər də böyük ehtimalla bu 5 baza prinsipinə əsaslanıb.Bu təkiflərə kiçik əlavələrin olunması istisna deyil. Bu əlavələr 5 baza prinsipinin mahiyyətini dəyişdirməyib. Ötən il İrəvan bu təkiflərə müsbət cavab vermədi və bununla özünə ziyan etdi. Çünki İrəvan təklifləri qəbul etmədiyini bildirdikdən təxminən 6 ay sonra iki ölkənin təmas xəttində döyüşlər baş verdi və Azərbaycan ordusu strateji yüksəklikləri ələ keçirməklə mövqelərini gücləndirdi. Ermənistan hakimiyyətinə yeni bir şans verilir. Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan onsuz da etiraf edib ki, Qarabağ yükünü daşıya bilmir. Paşinyan Bakının yeni təkiflərini qəbul edərsə, bölgə sülhə yaxınlaşar və real əməkdaşlıq başlayar. Paşinyanın Bakının təkliflərini qəbul etməyə heç nə mane olmur. “Qarabağ klanı”nın timsalında Ermənistan müxalifəti zəifdir, lidersizdir. Buna baxmayaraq, Nikol Paşinyanın ötən dəfə olduğu kimi rəsmi Bakının təkiflərinə özünün məntiqsiz təkliflərini əlavə etməsi ehtimalı yüksəkdir. Belə olan halda yenə nəticə əldə olunmayacaq.

“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi

Çin Qərb ölkələrində, o cümlədən ABŞ-da kəşfiyyat işlərini genişləndirmək siyasətindən imtina etməyib. Çin illər uzun Qərb ölkələrindən texnologiyaların oğurluğu ilə məşğul olub. Pekin ABŞ-da yaşayan çinliləri tərəfdaşlığa sövq edərək Amerikadakı müəssisələrdən texnologiyalar oğurlayıb. ABŞ-da bu oğurluqlarla bağlı yüzlərlə həbs həyata keçirilib.

Bu həbslərə baxmayaraq, Pekin ABŞ-da texnologiya oğurluğu və kəşfiyyat məlumatları əldə etmək siyasətini davam etdirir. Havaya buraxılan şar – aerostat buna nümunədir. Çinə aid şar ABŞ-ın hava məkanına daxil olaraq kəşfiyyat məlumatları toplamalı idi. Aerostatda kəşfiyyat cihazları mövcud idi.

Pekin aerostatın Çinə məxsis olduğunu inkar etməyib. Ancaq Pekin belə bir açıqlama verib ki, guya həmin aerostat kəşfiyyat deyil, “mülki məqsədlər” üçün nəzərdə tutulub və guya təsadüfən Amerika səmasına keçib. Buna kimsə inanmadı. Çünki Pekinin “mülki məqsədli” adlandırdığı aerostat fevralın əvvəlində ABŞ-ın hərbi hava qüvvələrinin bazası və nüvə raket silolarının yerləşdiyi Montana ştatı üzərində  aşkarlanıb. Vaşinqton aerostanın Amerikanın strateji obyektlərinə nəzarətlə məşğul olduğunu vurğulayıb.

Amerika qırıcı təyyarəsi həmin aerostatı fevralın 4-də Atlantik okeanı üzərində, sahildən bir neçə on kilometr aralıda vurublar. Pekin Vaşinqtonu məsələyə “qeyri-adekvat reaksiyada” ittiham edib. Bundan sonra Pekin “cavab vermək hüququnu özündə saxladığını” açıqlayıb. Bu nə cavab ola bilər?

Aydındır ki, ABŞ eyni məqsədlərlə Çin səmasına aerostat göndərməyəcək. Ancaq mümkündür ki, Çində ABŞ-la əlaqəli olan kismlərisə həbs edib onların “kəşfiyyatçı” kimi qələmə versinlər. Son hadisə iki ölkə soyuq olan münasibətləri bir az daha gərginləşdirib. Nəticədə ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken Çinə fevral ayının əvvəlində planlaşdırdığı səfəri təxirə salıb. Halbuki, Blinkenin səfəri uzun müddət idi hazırlanırdı. Bu səfərin ardınca ABŞ prezidenti Co Baydenin Çin lideri Si Tsinpinlə görüşü də planlaşdırılırdı.

"Atlas" Research Center

ABŞ-ın “RAND Corporation” Araştırma Mərkəzinin “Ukraynada uzun müddətli müharibəni necə dayandırmalı və ABŞ-ın siyasəti” adlı hesabatında müharibənin Amerika üçün müsbət tərəfi kimi Rusiyanın Ukrayna müharibəsi fonunda zəifləməsi göstərilib. Hesabat müəllifləri hesab edirlər ki, Rusiya zəiflədikcə başqalarına təhlükə yarada bilməyəcək: “Müharibə davam etdikcə Rusiyanın başqa ölkələrə müdaxilə imkanları azalacaq”.  Hesabatda Avropa dövlətlərinin müharibə fonunda Rusiyanın enerji asılılığından qurtulması da uğurlu gedişat kimi qiymətləndirilib.

Buna baxmayaraq, sənəddə müharibənin uzanmasının mənfi nəticələri də hesablanıb. Firstly, Rusiya-NATO toqquşmasının və nüvə silahından istifadəsi risqi artıb. Second, dağılan Ukraynaya yardımların həcmi artdıqca Amerikanın bu ölkəyə maliyyə yardımları da artacaq, bu isə büdcə kəsirinə mənfi təsir edəcək. thirdly, müharibənin davamı dünyada enerji qiymətlərinin sabitləşməsinə əsas əngəldir. Fourthly, Ukrayna müharibəsi ABŞ-ın xarici siyasətinin digər vacib istiqamətlərinə diqqətini azaldır. Beşincisi, Rusiya müharibəni davam etdirdikcə, Çindən asılılığı artır ki, bu da Amerikanın maraqlarına ziddir. Rusiya Avropaya sata bilmədiyi qazı Çinə satmağa çalışır. Bundan başqa Rusiya və Çin birgə hərbi təlimlərinin sayını artırıblar. Rusiya və Çin ABŞ-ın hegemonluğuna son qoymaq üçün müxtəlif dövlətləri öz tərəflərinə çəkməyə çalışırlar.

“RAND Corporation” müharibənin dayandırılmasının bir neçə variantını nəzərdən keçirib.

First option: Tərəflərdən biri qələbə qazanır. Bu o deməkdir ki, beynəlxalq aləm müharibəni tərəflərdən birinin qalibiyyətinə qədər izləməlidir.

Second option: Atəşkəs əldə olunur və danışıqlar başlayır. Amerikalı ekspertlər bu variantın reallaşması ehtimalının az olduğunu bildirirlər. Çünki Rusiya işğalı rəsmiləşdirmək, Ukrayna isə ərazi bütövlüyünü təmin etmək istəyir. Digər tərəfdən müvəqqəti atəşkəs sülh deyil, müharibənin növbəti mərhələsinə keçiddir.

Amerikalı analitiklər münqaişənin nizamlanması üçün ABŞ-ın dörd mümkün addımını qiymətləndiriblər.

Birinci addım – Vaşinqton Kiyevi inandırır ki, ABŞ əbədiyyətə qədər Ukraynaya maliyyə və hərbi yardım etməyəcək. Kiyevi bilməlidir ki, paralel olaraq Moskva ilə danışıqlar da aparılmalıdır.

İkinci addım – ABŞ müharibədən sonra Ukraynanın təhlükəsizliyinə təminat verir. Bu Vaşinqtonun Kiyevə məhdud maliyyə yardımından tutmuş Ukraynaya hücum olacağı təqdirdə işğalçıya qarşı birgə mübarizəni nəzərdə tutur.

Üçüncü addım – ABŞ Ukraynanın neytral siyasəti, yəni NATO-ya qoşulmayacağı ilə bağlı Kremlə təminat verir.

Dördüncü addım – Rusiyaya qarşı sanksiyaların yumşaldılması üçün mühit yaradılır. Sanksiyalar cəza mexanizmidir. Sanksiyaların yumşaldılması dəyişikliklərə stimul kimi izah edilməlidir.

ABŞ-ın “RAND Corporation” Araştırma Mərkəzinin hesabatı Kremlə yaxın rusiyalı ekspertlər tərəfindən müsbət qarşılanıb. Kremldə hesab edirlər ki, amerikalı ekspertlər Rusiyanı incitməmək şərtilə müharibəni dayandırmaq yollarını təklif ediblər.

Vaşinqtonun bəzi dairələrində  müharibənin davamından yorğunluq hiss olunur. Misal üçün ABŞ-ın “RAND Corporation” Araştırma Mərkəzinin hesabatının yayımlanmasıyla eyni günlərdə dövlət katibinin siyasi məsələlər üzrə müavini Viktoriya Nuland Rusiya ordusunun Ukrayna ərazisini tərk etməsindən sonra Rusiyaya qarşı sanksiyaların yumşaldılmasının mümkün olacağını bildirib. Peroblem də ondadır ki, Kreml qoşunlarını Ukranya ərazisindən çıxarmaq fikrində deyil, saxta referedumla Rusiyaya biləşdirdiyi ərazilərdə möhkəmlənməyə çalışır, üstəgəl Ukraynanın içərilərinə doğru genişmiqyaslı hücuma hazırlıq gedir.

“RAND Corporation” Mərkəzinin analitiklərinin hesabatında Ukrayna müharibəsinin davamının Rusiyanın başqa ölkələrə müdaxilə imkanlarının azaldığını vurğulaması Azərbaycan üçün manevr imkanları açır. Rusiya Ukrayna müharibəsi fonunda Azərbaycanla münasibətləri gərginləşdirməyəcək. Azərbaycan bundan istifadə edərək Qarabağda qayda-qanun yaradılmasını sürətləndirə bilər. Hesabat müəlliflərinin Ukrayna müharibəsi fonunda Avropa dövlətlərinin Rusiyanın enerji asılılığından qurtulmasını uğurlu gedişat kimi qiymətləndirməsi də Azərbaycanın maraqlarına uyğundur. Azərbaycanın Qarabağın tamamında nəzarəti gücləndirməsinə ABŞ və Avropa mane olmayacaq. Avropanın Azərbaycan qazına ehtiyacı var. ABŞ-ın da istədiyi budur.

"Atlas" Research Center

Hindistan əhalisi Çin əhalisini üstələyəndən sonra Dehlinin bir başqa hədəfi var: Dehli iqtisadi inkişaf templərinə görə də Pekin qabaqlamağa çalışacaq. Hindistanın yaxın iki ildəki büdcəsi inlflyasiyanın miqyasını azaltmağı hədəflənib.

Buna baxmayaraq, baş nazir Narendra Modi vergiləri azaltmağı planlaşdırmır. Halbuki, ondan əvvəlki hökumətlər və baş nazirlər kasıb və orta təbəqənin səslərini qazanmaq üçün vergiləri azaldırdılar. Modi yaxınlaşmaqda olan parlament seçkilərində növbəti qələbəsinə ümid edir. O Hindistanı dünyanın sürətlə inkişaf edən dövlətlərdən birinə çevrimək istəyir.

Hindistan iqtisadi inkişaf tempinə görə Çini qabaqlaya bilərmi? İqtisadi ekspertlər fərqli mülahizələr söyləyirlər. Bəziləri hesab edir ki, Çində mövcud problemlər fonunda böyük şirkətlər Hindistan bazarına üstünlük verə bilərlər və yatırımlar bu ölkəyə istiqamətlənəcək. Modi 2014-cü ildən başlayaraq “Hindistan istehsalı” markasını gücləndirməyə başlayıb. O vaxtilə eyni siyasətə üstünlük verən Çin, Sinqapur və Cənubi Koreyanın örnəyindən istifadə etmək istəyir.

“Bloomberg” agentliyinin məlumatına görə Hindistan iqtisadiyyatı sürətlə transformasiya olunur. Modi ölkəsinin insan resurslarından müxtəlif istiqamətlərdə istifadə etməyə çalışır. Hindistan ümumdaxili milli məhsulun inkişaf tempinin 6 faizə çatdırılmasını hədəfləyib. Ancaq bu hədəfə çatmaq üçün Hindistan ciddi problemləri həll etməlidir. Birincisi, Hindistanda bürokratik aparat inkişafa əsas əngəldir. İkincisi, Hindistanda korrupsiya ilə mübarizə aparılmalıdır. Üçüncüsü, Hindistanda sosial bərabərsizlik hökm sürür.

Hindistan informasiya texnologiyaları sahəsində dünyanın aparıcı dövlətləri ilə rəqabət içindədir. Hindistanda texnoloji şirkətlərin sayı getdikcə artır. Hindistan ABŞ-Çin gərginliyindən öz məqsədləri üçün istifadə etməyə çalışır. Amerikalı biznesmenlər Çindəki yatırımlarını Hindistan və Vyetnama yönəltməyə başlayıblar. Misal üçün dünyaca məşhur “Apple” şirkəti Hindistanda yeni müəssisə açmağı planlaşdırır.

Buna baxmayaraq, Vaşinqton Hindistanın Rusiya ilə əlaqələrindən narahatdır. Hindistan Ukrayna müharibəsi fonunda Rusiyadan ucuz neft alışının miqyasını 33 dəfə artırıb. Rusiya istehsal etdiyi hərbi texnikasını da Hindistanın almasını istəyir. Ancaq bu məsələdə Dehli ehtiyatlıdır. Rusiyanın Ukraynadakı müharibədə istifadə etdiyi hərbi texnika keyfiyyətli deyil. Bunu müşahidə edən Dehlinin Rusiya hərbi texnikasına marağı azalıb.

"Atlas" Research Center 

Erməni saytları və erməni lobbisinə bağlı mərkəzlər Azərbaycana qarşı növbəti dezinformasiya yayıblar, guya İsrail İrana qarşı hücumlarda Azərbaycan ərazisindən istifadə edib. Bu xəbərləri erməni saytları və İrandakı radikal dairələr keçmiş illərdə də tirajlayırdılar, ancaq ortada heç zaman fakt olmayıb. Dezinformasiyanın məqsədi İran-Azərbaycan münasibətlərinin hazırki gərginliyini iki ölkə arasında qarşıdurma səviyyəsinə çatdırmaqdır. Azərbaycan İran münasibətləri gərgin olsa da, biz heç bir dövlətin Azərbaycan ərazisindən İrana qarşı istifadəsinə imkan vermərik. Bu Azərbaycanın təhlükəsizlik maraqlarına ziddir. Erməni ekspertlər isə açıq bildirirlər ki, Azərbaycana qarşı mübarizədə İranı informativ dəstəyi artırmaq lazımdır. Bunlar “İrana informativ dəstək” dedikdə Azərbaycana qarşı təxribatçı xəbərlərə əsaslanan  informasiya müharibəsini nəzərdə tuturlar.

Əslində biz ermənilərin bu yanaşmasından öz məqsədlərimiz üçün istifadə edə bilərik. Biz bölgədə müharibənin əleyhinəyik. Ancaq əgər İrana qarşı koalisiya formalaşdığı halda Ermənistan İrana dəstəyini artırarsa Qərb ölkələrində Ermənistanın mövqeyinin zəifləməsinə nail ola bilərik. Bunun üçün diplomatik fəallığı artırmaq lazım gələcək.

İsrailin İrana zərbələri Ermənistanın siyasi dairələrini çətin duruma salıb. Rəsmi İrəvan baş verənlərə hələ ki, münasibət bildirmir. Ancaq vəziyyətin gərginləşəcəyi halda Tehran İrəvandan qəti mövqe tələb edəcək. Tehran Ermənistana illərdir verdiyi dəstəyin, Zəngəzur dəhlizinə yaratdığı əngəlin əvəzini istəyəcək. Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan İranla sıx münasibətlər fonunda ABŞ və Fransa ilə münasibətlərin inkişafına ümidlidir. İrana qarşı koalisiya formalaşarsa Paşinyan böyük ehtimalla neytral mövqedə qalmağa çalışacaq. Bu isə nə Vaşinqtonun, nə də Tehranın xoşuna gələcək.

“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi