Kategori: Açıklamalar

İllər uzunu bizdən tələb edirdilər ki, Qarabağ separatçılarıyla birbaşa dialoqa başlayaq. Mövqeyimiz beləydi ki, torpaqlarımızı Ermənistan işğal edib, danışıqlar ancaq İrəvanla aparıla bilər və Minsk Qrupu formatında bu proses aparılırdı. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Ermənistanla Qarabağ mövzusunun müzakirəsi dayandırıldı. Çünki Qarabağ daxili məsələmizdir, bunu bir başqasyıla müzakirə etmək doğru deyil. Müharibədən sonra Qarabağın erməni icmasının nümayəndələriylə bir neçə dəfə görüş olub. İndi erməni icmasının nümayəndələri danışıqların davamı üçün Bakıya dəvət edilib. Nə qərar verəcəkləri maraqlıdır. İllər boyu deyirdilər ki, “rəsmi Bakı bizimlə birbaşa dialoq aparsın”. Bu da dialoq, daha bəhanələri qalmayıb. Erməni icmasının nümayənədələriylə Qarabağda – Laçının ətrafında və Xocalıda təmas olub, indi növbə paytaxt Bakınındır.

Ermeni internet siteleri "Azerbaycan'ın Ermenistan'dan Karabağ'a giden gazı yeniden kestiğini" bildirdi. Bu sorun bir kez ve herkes için sona erdirilmelidir. Ermenistan'dan Karabağ'a boru hattı ve transfer edilen gaz, uluslararası hukuk da dahil olmak üzere Azerbaycan yasalarına aykırıdır. Kimsenin bizi suçlamaması için Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'nın bu aceleyle bir açıklama yapması gerekiyor. Boru hattı işgal döneminde yapılmış ve Ermenistan, Azerbaycan ile anlaşmasız, herhangi bir anlaşma imzalamadan topraklarımıza gaz nakletmektedir. Azerbaycan'da gaz merkezi olarak dağıtılıyor, Karabağ Ermenilerine gaz kullanımının Azerbaycan yasalarına göre yapılması gerektiğini, aksi takdirde Ermenistan'dan kaçak gaz alamayacaklarını söylemeliyiz. Bu, Ermenistan'dan Karabağ'a giden diğer yasadışı iletişim hatları için de geçerlidir.

ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Lui Bono martın 6-da Bakıda prezident İlham Əliyevlə görüşdükdən sonra İrəvana gedib Nikol Paşinyanla fikir mübadiləsi apardı. Adətən bölgəyə gəliş iki ölkəyə səfərlə yekunlaşır. Ancaq amerikalı diplomat yenidən Bakıya qayıdaraq xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovla görüşüb. Məsələ burasındadır ki, Bono martın 6-da Bakıda olanda Ceyhun Bayramov ölkədə yox idi. Fikrimcə, amerikalı diplomatın Bakıya qayıdışı yalnız Ceyhun Baryamovla görüşlə bağlı deyildi. Bono Bakıdan İrəvana və yenidən Bakıya geri qayıtmaqla iki ölkə arasında sülh sazişi üzərində danışıqları intensivləşdirmək istəyir. Digər tərəfdən Bononun bölgədə olduğu müddətdə Qarabağda toqquşma baş verib. Vaşinqton yeni müharibənin qarşısını da almağa çalışır.

Baş nazir Nikol Paşinyan hakimiyyətə gələn kimi Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının erməni baş katibi Yuri Xaçaturov haqqında cinayət işi açdı və təşkilat rəhbərsiz qaldı. Bu hadisə Kremlin ciddi narazılığına səbəb oldu, çünki başsız qalan təşkilatın fəaliyyəti bir müddət iflic oldu və bu Qərblə mübarizə aparan Rusiya üçün imic zərbəsi idi. Paşinyan İkinci Qarabağ müharibəsində sonra təşkilatın ünvanına tənqidlərini artırdı, KTMT-nin Ermənistanı müdafiə etmədiyini bildirdi. Paşinyan bugünlərdə Berlindəki çıxışında təşkilatı sabun köyünə bənzətdi. İrəvan təşkilatın bu il Ermənistanda nəzərdə tutulan təlimlərindən imtina edib. Paşinyan təşkilata növbəti zərbəsini vurub. Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının baş katibinin müavini kvotasından imtina edib. Qaldı bircə addım – KTMT üzvülüyünü tərk etmək. Hadisələr buna doğru gedir.

Ötən ilin noyabrında yazmışdım ki, Azərbaycan vətəndaşlarının indiki həssas məqamda İrana səfərləri məqbul deyil, təxirə salmalarına ehtiyac var. Mən bunu yazanda Azərbaycanın İrandakı səfirliyinə hələ hücum olmamışdı. İki ölkə arasındakı münasibətlər ötən ilkindən də gərgindir. İranda Azərbaycan vətəndaşının müəammalı şəkildə yoxa çıxması yenidən bu mövzunu aktuallaşdırıb. Quru sərhəd qapalı olsa da, təyyarə reysləri mövcuddur, üstəgəl Gürcüstan üzərindən də İrana gedənlər haqqında məlumat var. İranda sentyabr ayından başlayan küçə yürüşləri və etirazlar davam edir. İrandakı rejim baş verənlərdə “xarici iz” axtarır, şübhələndikləri istənilən xarici ölkə vətəndaşını həbs edirlər. Bu mənada Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin bir daha İrana səfərin təhlükəli olmasıyla bağlı vətəndaşlara müracət etməsinə ehtiyac var.

ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Lui Bononun  bölgəyə səfəri yekunlaşıb, o Bakıda prezident İlham Əliyevlə, İrəvanla baş nazir Nikol Paşinyanla görüşüb, fikir mübadiləsi aparıb. Bono görüşləri bitirdikdən sonra “Azərbaycanla Ermənistanın sülh müqaviləsinin mətnini özlərinin hazırlamasını istəyirik” fikrini səsləndirib. Bono birbaşa dialoq nəticəsində müsbət nəticə əldə olunacağı qənaətindədir: “Çünki hər hansı uzunmüddətli, davamlı və balanslı sülh yalnız hər iki tərəfin səyləri ilə mümkündür”.

Vaşinqton Bononun diliylə Bakı ilə İrəvana vasitəçi olmadan dialoqu genişləndirməyi təklif edib. Hazırda 3 vasitəçi var. Bu Moskva, Brüssel və Vaşintondur. İki ildir danışıqlar müxtəlif formatlarda gedir, nəticə yoxdur. Yaxın tarix göstərir ki, müxtəlif münaqişələrin qısa və uzunmüddətli həllərində birbaşa danışıqlar nəticə verməyib. Əsasən tərəfsiz vasitəçilər münaqişələrin həllində önəmli rol oynayırlar. Misal üçün Serbiya ilə Kosovo arasında gərginlik illərdir davam edir. Birbaşa təmaslar nəticə verməyib. Bu ikisi arasında əsas iki vasitəçi – Vaşinqton və Brüssel var. Hazırda həm Kosovo, həm Serbiya Avropa İttifaqının həll planına razılaşmaq ərəfəsindədir. Barış olarsa hər ikisinin Avropa İttifaqına üzvlüyü reallaşacaq.

Buna baxmayaraq, amerikalı diplomatın Azərbaycanla Ermənistan arasında birbaşa dialoqun zərəri də yoxdur. Hər iki tərəf daimi işçi qrup formalaşdıra bilər və həmin qrup Tiflisdə müxtəlif məsələləri daimi əsasda müzakirə edə bilər. Bunun ümumi nəticəyə müsbət təsiri ola bilər.

Avrupa Birliği'nin Güney Kafkasya Özel Temsilcisi Toivo Klaar, "APA" ajansıyla yaptığı röportajda bir dizi konuya değindi ve bunlardan ikisini vurgulamak gerekiyor.

İlk olarak Avrupa Birliği temsilcisi, Laçin yolunda taşınanlarla ilgili şeffaflığın sağlanması fikrinin tamamen meşru olduğunu belirterek, "Laçın yolunda gerilimi artıran ürünlerin taşınmasını, herhangi bir amaç için kullanılmasını istemiyoruz. askeri veya yasa dışı amaçlar. "Şeffaflık kesinlikle yasaldır." ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Kafkas müzakereleri başdanışmanı Louis Bono, Bakü'de İlham Aliyev ile görüşmesinin ardından hemen hemen aynı görüşü dile getirdi. Yani Brüksel ve Washington, Azerbaycan'ın Laçin yolunda kontrol noktası kurulmasına itiraz etmiyor, bunu Azerbaycan'ın doğal hakkı olarak görüyor.

İkinci olarak Avrupa Birliği temsilcisi, "Kafkasya'daki süreçle ilgili olarak Rus yetkililerle temasınız var mı?" sorusuna olumlu yanıt verdi, bunu da görüştüm. Yani temaslar var."

Klaar'ın cevabı neden dikkat çekti? Zira Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve sözcüsü Maria Zaharova sürekli olarak "Avrupa Birliği Güney Kafkasya'da gizemli faaliyetler yürütüyor" ve "Brüksel Rusya'yı bölgede bastırmak istiyor" gibi görüşler dile getiriyor. Ancak Avrupa Birliği'nin, Ukrayna'ya karşı saldırgan bir savaş yürüttüğü için Rusya'ya katı yaptırımlar uygulamasına rağmen, Moskova'yı Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki arabuluculuk konusunda düzenli olarak bilgilendirdiği Klaar'ın sözlerinden anlaşılmaktadır. Lavrov ve Zakharova, Brüksel'in bu konuyla ilgili kendileriyle temaslarına dair tek bir cümle bile konuşmadı.