Kategori: Açıklamalar

Kreml sahibi Vladimir Putinin təbirincə desək, “Qərb ölkələri ümumbəşəri dəyərləri məhv edir”sə başda elə Rusiya prezidenti olmaqla bu ölkənin rəsmilərinin övladları niyə “lənətə gəlmiş” Qərb ölkələrində yaşayır, işləyir və övladlarını böyüdürlər? Çünki rəsmilərin övladları Rusiyanın gələcəyinə inanmadıqları üçün ABŞ və Avropa ölkələrinə üz tutublar. Putinin 9 may paradında səsləndirdiyi “vətənə məhəbbətdən güclü heç nə yoxdur” sözlərinin onun və əsabələrinin övladlarına aidiyyatı yoxdur. Kreml sahibi yenə də deyib ki, Qərb Rusiyaya qarşı müharibəyə başlayıb. Rusiya Ukraynaya qarşı içğalçı müharibəyə başlamasaydı, Qərb niyə Rusiya ilə müharibəyə başlamalıydı ki? Qərb Rusiya ilə savaşmır, sadəcə işğala yol vermək istəməyərək Ukraynanın məğlubiyyətinin qarşısını almağa çalışır. Putin sonrakı cümləsində deyib ki, Qərb öz qaydalarını diqtə etmək üçün münaqişələri qızışdırmağa çalışır. Rusiya “öz qaydalarını” diqtə etməsəydi, bu gün Qarabağda münaqişə ocağı qalmayacaq, separatizmə son qoyulacaq və Xankəndidə Azərbaycan bayrağı dalğalanacaqdı. Həmin gün onsuz da gələcək. Qərb mələk deyil, ancaq Rusiyanı idarə edənlər onlardan betərdir.

Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun iddiasına əsasən Kremlə dronlarla hücum etmək qərarı ABŞ-da verilibsə demək Rusiya üçün durum vahimdir. İkinci Dünya müharibəsi zamanı heç Hitlerin ordusu Moskvaya xeyli yaxınlaşmasına rəğmən, Kremlə zərbə endirə bilməmişdi, Moskvanın hava məkanı ciddi qorunurdu. Şübhəsiz Vaşinqton Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçı müharibədən zəif düşməsi üçün var gücüylə çalışır, Kremli cəzalandırmağın planları qurulur. Halbuki, “ABŞ Kremlə PUA hücumunda iştirak etmir” deyən Ağ Evin Milli Təhlükəsizlik Şurasının rəsmi nümayəndəsi Con Kirbi Vaşinqtonun bu məsələdə əli olmadığını vurğulayıb. Bütün hallarda Kremlin təpəsini vuranların iki məqsədi olub. Birinci məqsəd müharibənin Rusiya ərazisinə keçdiyinə eyham vurulub. İkinci məqsəd zərbəyə cavab olaraq Rusiyanın reaksiya gücünü öyrənmək istəyiblər. Ukraynada işğalçı müharibə davam etdikcə Rusiya daha çox naməlum gələcəyə doğru irəliləyəcək.

Çinin Fransadakı səfiri Lou Şayeтшт Fransanın televiziya kanallarından birinə verdiyi müsahibə geniş ək-səda doğurub. Aparıcı səfirə “Krım kimindir” sualıyla müraciət edib. Çinli diplomat Krımı “tarixi rus ərazisi” adlandırıb. Çin səfiri müsahibəsində “irəli gedərək” ümumiyyətlə müstəqilliyini qazanan keçmiş sovet ölkələrinin “beynəlxalq hüquqda effektiv statusunun olmadıqlarını” bildirib. Çinli diplomatın sözlərinə  görə, müstəqilliyini qazanan dövlətlərin “suveren ölkə statusunu reallaşdıracaq heç bir beynəlxalq müqavilə yoxdur”.

Çinli səfirin “məntiqinə” görə Ukrayna, Gürcüstan, Azərbaycan və SSRİ-nin tərkibindəki keçmiş respublikaların müstəqillikləri nominal xarakter daşıyır. Ukraynanın Fransadakı səfiri Vadim Omelçenko çinli diplomatın açıqlamalarına sərt reaksiya verib. Ukraynalı diplomat deyib ki, çinli həmkarının coğrafiya ilə bağlı problemləri var. Ukrayna səfiri çinli diplomatın Pekinin Ukraynanın ərazi bütövlüyünü tanımasıyla bağlı siyasətinə ziddiyyət təşkil etdiyini bildirib. Beynəlxalq aləm Pekinin Krımla bağlı məsələyə aydınlaşdırmasını istəyir. Çinli səfirin sözlərinə Baltik ölkələrinin Fransadakı səfirləri də sərt reaksiya veriblər. Belə çıxır ki, Kreml bir gün Rusiya imperiyasının keçmişdə istila etdiyi hansısa ərazisini güc yolu ilə geri qaytarmaq istədikdə Pekin buna da haqq qazandıracaq.

Qazaxıstan prezidenti Kasım Jomart Tokayevin sərəncamı ilə Alim Bayel Qazaxıstanın Azərbaycanda yeni səfiri təyin edilib. 1984-cü ildə Jambıl vilayətinin Taraz şəhərində doğulan Bayel Türkiyədə Orta Doğu Texniki Universitetini biznesin idarə edilməsi ixtisası üzrə bitirib, dövlət idarəçiliyi üzrə magistr dərəcəsini ABŞ-dakı Corc Vaşinqton Universitetində tamamlayıb. Alim Bayel 2008-2012-ci illərdə özəl sektorda çalışıb. 2012–2014-ci illər ərzində  Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının eksperti, həm də 2014-2015-ci illərdə Türk Akademiyasının Beynəlxalq Əlaqələr Mərkəzinin direktoru olub. Alim Bayel ölkəsində müxtəlif dövlət vəzifələrində çalışıdıqdan sonra 2018-2020-ci illərdə Qazaxıstanın Türkiyədəki səfirliyinin siyasi məsələlər üzrə birinci katibi olub. Azərbaycanda fövqəladə və səlahiyyətli səfir postuna təyin olunmazdan öncə Alim Bayel Qazaxıstanın İstanbuldakı Baş konsulu vəzifəsində çalışıb.

Türk dünyasını yaxından tanıyan və Türkiyədə çalışan diplomatın Azərbaycana səfir təyin olunması Astananın Bakı ilə strateji müttəfiqliyi gücləndirməsindən xəbər verir. Türkiyədə təhsil alan və Türkiyədə diplomatik fəaliyyət göstərən diplomatın Anadolu türkcəsində sərbəst danışması onun Azərbaycandakı işini də rahatladacaq, çalışdığı ölkənin rəsmiləri, diplomatları və vətəndaşlarıyla birbaşa ünsiyyət saxlamasına şərait yaradacaq. Digər tərəfdən yeni səfir Türkiyə-Azərbaycan-Qazaxıstan üçbucağının formalaşmasında çalışmalı, 3 ölkə arasında enerji və nəqliyyat əməkdaşlığının genişlənməsində xüsusi rol oynamalıdır.

İranın ali dini lideri Əli Xameneinin müşaviri Əli Əkbər Vilayəti Azərbaycanla müharibəyə hazırlaşmadığını bu sözlərlə izah edib: “İslam İnqilabından sonra İran 15 qonşu ölkədən heç birinə hücum etməyib, müharibəyə başlamayıb və başlamayacaq”. Vilayəti haqlıdır, Qərbin sərt sanksiyalarıyla və daxildə müxtəlif etnik qrupların tələbləriylə üzləşən, insanların rejimdən narazılıqlarını və etirazlarını artan ölüm cəzalarıyla həll etməyə çalışan, istisadiyyatı sabitləşdirə bilməyən İranın hazırki vəziyyətdə hansısa dövlətlə müharibəyə başlamaq kimi lüksu yoxdur. Buna baxmayaraq, bu ağır vəziyyətdə belə İran qonşu ölkələrin daxili işlərinə qarışmaqdan vaz keçmir. İran Suriya, Livan, İraq, Yəmən, o cümlədən Azərbaycanda müxtəlif qrupları maliyyələşdirir, bəzilərini silahlandırır, şəbəkələr yaradır. Bu qonşularla müharibə anlamına gəlməsə də, İranın qonşu ölkələrin daxili işlərinə qarışmasıdır ki, bölgədə vəziyyətin sabitləşməsinə mane olur.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın önümüzdeki günlerde Brüksel'de veya Washington'da görüşebileceği haberi yayıldı. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği, İlham Aliyev ve Nikol Paşinyan ile görüşmek istiyor. Rusya ve İran, Washington ve Brüksel'in arabuluculuğuna karşı. Rusya ve İran, Washington ve Brüksel'in bölgesel meselelere karışmaması gerektiğine inanıyor. Dolayısıyla temas hattındaki son provokasyonun bu iki devletin "inisiyatifiyle" gerçekleştiğine dair değerlendirmeler var. Amaç, liderlerin Brüksel ve Washington'daki görüşmelerini engellemek. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, toplantının Brüksel'de veya Washington'da yapılmasına itiraz etmiyor. Kararı Nikol Paşinyan vermeli. Paşinyan, Brüksel ve Washington ile ilişkilerde gereksiz gerginlikten kaçınmak için görüşmeyi de kabul edebilir. Ancak asıl mesele bu değil. Görüşme Brüksel'de ya da Washington'da yapılsa bile sonuç ne olur? Nikol Paşinyan Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü tanıyana kadar görüşmelerden sonuç beklemeye değmez.

Azərbaycanın İsraillə yanaşı Fələstinlə də əlaqələrə əhəmiyyət verməsi doğru strategiyadır. Azərbaycan İsraildə səfirlik açmaqla yanaşı Fələstində nümayəndəliyin fəaliyyətə başlayacağına qərar verib. Başqa dövlət rəsmiləri də İsrailə səfəri yekunlaşdırdıqdan sonra Fələstinə keçirlər. Bu İsraillə Fələstin arasında balansı qorumağa imkan verir. Azərbaycanın İsraildə səfirlik açması Fələstini narahat etmədiyi kimi, Azərbaycanın Fələstində nümayəndliyinin fəaliyyətə başlaması da İsraili narahat etmir. Fələstinin xarici işlər naziri Riyad Əl-Maliki azərbaycanlı həmkarı Ceyhun Bayramovla birgə mətbuat konfransında Fələstin xalqının azadlıq istəyinə verdiyi dəstəyə, beynəlxalq platformalarda Fələstini dəstəklədiyinə görə, Azərbaycana təşəkkürüni bildirib. Azərbaycan hər il 25 fələstinli tələbə üçün təqaüd ayırır, paralel olaraq Nablus regionunda məktəb tikəcək. Bunlar varkən heç bir dövlət bizi İsraillə strateji əməkdaşlıq fonunda Fələstini guya unutmağımızda ittiham edə bilməz.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir Abdullahian, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile Moskova'da yaptığı görüşmenin ardından düzenlediği basın toplantısında, Güney Kafkasya'daki sorunların "3+3" platformu üzerinden çözülmesi gerektiğini söyledi. Bu platform, İkinci Karabağ Savaşı'ndan sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından önerilmiş ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından desteklenmiştir. Ancak savaş sonrası dönemde İran'ın Azerbaycan'a yönelik artan provokasyonları “3+3” platformuna darbe vurdu. İran, Azerbaycan ile ilişkileri gerginleştirmeye devam ederse, ikili diyalog sıfıra indirilirse, iki ülkenin ortak platforma katılımı da sıfıra inecek demektir. Tahran bölgesel işbirliğinden söz etse de “3+3” platformunu gömmek üzere. İranlı bakan bölge sorunlarının "3+3" platformu çerçevesinde çözülmesi gerektiğini söylüyor. Neden Ermenistan ve İran ile Karabağ meselelerini birlikte çözelim? Tahran fanteziyle meşgul.